خبر اعلام ورشکستگی برای کارکنان توماس کوک از بزرگترین شرکت های گردشگری دنیا با سابقه 178 ساله، آن هم به دلایلی مختلفی همچون شکست از رقبای اینترنتی گردشگری و نگرانی ها از برگزیت بدون توافق بسیار سنگین بود؛ لغو پرواز بیش از 600 هزار مسافر در دنیا و بیکاری 21 هزار کارمند آن در 16 کشور، از جمله پیامدهای سقوط این غول گردشگری دنیا اعلام شده است.

رسانه های انگلیسی همچون گاردین اعلام کردند، بحران اقتصادی غول گردشگری توماس کوک (Thomas Cook) در روزهای اخیر سبب سرگردانی بسیاری از مسافران بویژه 150 هزار بریتانیایی شده است.

رئیس سازمان هواپیمایی انگلیس دیروز با اعلام رسمی سرانجام یافتن فعالیت این شرکت گفت، به دنبال بازگرداندن مسافران از تعطیلات هستیم. طبق اعلام مقام های سازمان هواپیمایی انگلیس، نزدیک به 16 هزار مسافر با 45 جت چارتری به این کشور بازگردانده شده اند.

وزارت خارجه بریتانیا روز یکشنبه اعلام نموده بود که دولت این کشور آماده یاری به مسافران برای بازگشت آنها به کشورشان است.

تامس کوک با 20 میلیون مشتری، 105 هواپیما و 200 هتل در 16 کشور در اختیار داشت.

با آنکه از یکشنبه این هفته، این شرکت برای نجات از ورشکستگی آخرین کوشش های خود را با انجام مذاکره با سهامداران و وام دهندگان آغاز کرد تا شاید بتواند فعالیت دوباره خود را از سر بگیرد، اما گفت وگوها به نتیجه نرسید تا بعد از 178 سال فعالیت، به طور رسمی ورشکستگی خود را اعلام کند.

مدیران شرکت اعلام نموده بودند، اگر 200 میلیون پوند (249 میلیون دلار) یاری مورد احتیاج آنها فراهم نگردد، در آن صورت عمر این شرکت به سرانجام می رسد. بر این اساس از دولت بریتانیا یاری 250 میلیون پوندی برای ادامه فعالیت خود درخواست نموده بودند که رد شد.

گرنت شپس، وزیر حمل ونقل انگلیس گفته، نگرانی من از این است که با این کار (یاری اقتصادی) این شرکت برای مدت کوتاهی به فعالیت خود ادامه دهد اما امکان دارد به جایی برسیم که دوباره احتیاجمند بازگرداندن مسافران شویم.

سرگذشت توماس کوک

توماس کوک پدر گردشگری نوین که بخش مهمی از تاریخ گردشگری را به نام او می شناسند؛ 22 نوامبر 1808 در انگلستان در یک خانواده طبقه کارگر متولد شد. سه ساله بود که پدرش را از دست داد و مادرش با مرد دیگری ازدواج کرد.

از دوران کودکی کار کردن را تجربه کرد، به گونه ای که در 10 سالگی دستیار یک باغدار بود و در 14 سالگی شاگرد یک کابینت ساز شد و 5 سال در نزد او کار می کرد.

سابقه عضویت در کلیسا و پیوستن به پویش مخالفت با مصرف الکل به آنجام ختم شد تا کوک در سال 1826 کشیش گردد و به تبلیغ دین مسیحیت بپردازد؛ گاهی نیز برای گذران زندگی کابینت سازی می کرد. او با تداوم فعالیت پاره وقت به عنوان مبلغ مسیحیت، در سال 1828 به سرپرستی کلیسای پروتستان منصوب شد.

در سال 1832 به شهر هاربورگ نقل مکان کرد و به عنوان عضوی از جنبش مخالفت با مصرف الکل، مراسم های آنها را مدیریت و سازماندهی می کرد.

در سال 1833 ازدواج کرد و صاحب یک فرزند پسر شد. کوک به کوشش هایش در نهضت مخالفت با مصرف الکل ادامه داد تا آنکه با ایده دریافت از انتقال اعضای این نهضت به همایش های مرتبط در شهرهای دیگر، توانست بزرگ ترین شرکت مسافرتی دنیا را پایه گذاری کند. او توانست پایه گذار شرکتی باشد که نقش بزرگی در صنعت گردشگری دنیا داشت؛ با این حال، در سال های آخر عمرش نابینا شد و در سال 1892 درگذشت.

پایه گذاری کسب وکار جدید

برنامه های کوک برای تداوم همایش های نهضت مخالفت با مصرف الکل سبب شد تا او راستا زندگی خود را به سمت راه اندازی تورهای گردشگری تغییر دهد.

او در سال 1841 برای شرکت در یک همایش از هاربورگ به شهر لستر رفت. در راستا راه، به استفاده از قابلیت های راه آهن و قطار برای اشاعه نهضت مخالفت با مصرف الکل اندیشید و همین سبب شد تا پیشنهاد راه اندازی یک قطار مخصوص برای انتقال اعضای این نهضت برای حضور در همایش را بدهد. استقبال نزدیک به 500 نفر از این پیشنهاد سبب شد تا کوک در سه تابستان بعدی، به تداوم سفرها با اعضای نهض مخالفت با مصرف الکل ادامه دهد.

در این مدت هزاران نفر، نخستین سفر ریلی خود را با او تجربه کردند. هرچند کوک برای انجام این سفرها، هیچ انگیزه درآمدزایی نداشت اما سبب شد تا گام بزرگی برای آغاز کسب وکار جدید او کلید بخورد.

نخستین کار تجاری او در تابستان 1854 با سازماندهی یک تور به مقصد لیورپول کلید خورد که با موفقیت همراه بود. خلاقیت او در تدوین یک کتابچه هدایت 60 صفحه ای از راستا و مقصد، سبب شد تا پایه ریزی طراحی برورشورهای مسافرتی امروزی، از این اقدام کلید بخورد.

با توسعه کسب وکارش در بریتانیا و سفرهای او به ولز، اسکاتلند و ایرلند سبب شد تا در اندیشه سازماندهی تورهای گردشگری به دیگر کشورها باشد. برگزاری یک نمایشگاه بین المللی در سال 1855 در پاریس سبب شد تا او با استفاده از این فرصت، مسافران را از راه آبی به فرانسه ببرد؛ همین اقدام پایه گذار تورهای اروپاییش شد.

موفقیت در برگزاری تورهای اروپایی و استقبال زیاد از آنها سبب شد تا کوک در سال 1865 از راستا ریلی، یک سفر اکتشافی به آمریکای شاقتصادی راه اندازی کند. او این روند را به وسیله کشتی، به قاره آفریقا کشاند. در 63 سالگی، شاهد اوج موفقیتش بود که یک تور 8 ماهه به کل دنیا سازماندهی کرد.

اختلاف کوک با پسرش جان درباره مواردی از فعالیت شرکتشان سبب شد تا شراکت آنها در سال 1878 به سرانجام رسید. جان به دنبال توسعه بین المللی شرکت بود، آن هم در حالی که تلگراف تازه ظهور پیدا نموده بود.

با مرگ پدر و پسر در سال های آخر قرن نوزدهم، کسب وکارشان به سه پسر جان، فرانک هنری، ارنست ادوارد و توماس آلبرت رسید.

آنها نیز راستا پدر و پدربزرگ را گسترش داده تا اینکه در سال 1924، شرکت توماس کوک و پسران با مسئولیت محدود را تاسیس کردند. با درگذشت برت در سال 1914، فرانک و ارنست در سال 1928، شرکت را به یک شرکت بین المللی بلژیکی مجری قطارهای لوکس اروپایی فروختند.

تغییر سرنوشت توماس کوک

اوضاع در نتیجه جنگ دنیای دوم، برای این شرکت به سمتی رفت که در سال 1948 بخشی از شرکت حمل ونقل ریلی بریتانیا شد. موفقیت شرکت کوک تداوم یافت و به بزرگترین شرکت در صنعت گردشگری تبدیل شد اما با ورود رقبا به این بخش، دچار مسائلی شد.

شرکت کوک در سال 1972 از مالکیت دولت خارج و توسط کنسرسیومی خریداری شد و تمرکز خود را به سفرهای طولانی قرار داد. بین سال های 1985 و 1990، شرکت کوک، شبکه فروشگاه های بزرگ خود را با خرید خرده فروشی های زنجیره ای گسترش داد.

در سال 1992 یک بانک بزرگ آلمانی به همراهی بزرگترین خط هوایی چارتر آلمان، این شرکت را خریدند، هرچند که سه سال بعد، بانک همه شرکت را تملک کرد. مالکان جدید، اقدام به گسترش شرکت با خرید سان ورد، تایم آف و فلایینگ کالرز کردند و خطوط هوایی جِی.ام.سی (JMC) شریک شد.

سال 2001 شرکت کوک از سوی بزرگترین شرکت مسافرتی آلمان (تراولکس) خریداری شد. در سال 2007 توماس کوک با یک گروه مسافرتی ادغام شدند. تداوم فعالیت آنها سبب شد تا در سال 2011، با برپایی 1200 فروشگاه، بزرگترین شبکه خرده فروشی سفر را راه اندازی نمایند.

گسترش فعالیت ها و تبدیل کردن شرکت به بزرگترین بنگاه سفر و گردشگری در دنیا سبب شد تا شمار کارکنان آن در 17 کشور به 27 هزار نفر برسد. شرکت توانست سالیانه پذیرای 20 میلیون مشتری با فروش بیش از 9 میلیارد پوند باشد.

چرایی سقوط توماس کوک

مسائل اقتصادی شرکت توماس کوک که به دلیل زیان های انباشته از پارسال تشدید شد، ریشه های مختلفی داشته است. این شرکت که در شهرهای مختلف دفاتر فروش بسیاری داشت، از اواخر اسفندماه سال پیش برای کاهش هزینه ها اقدام به بستن برخی از آنها کرد؛ اما در زمان فعالیتش نزدیک به 500 شعبه فعال بود.

مدیران شرکت، کاهش رزرو مربوط به نااطمینانی پیرامون برگزیت را یکی از دلایل مهم منجر به افزایش بدهی خود اعلام کردند.

تابستان سال پیش، گرمای کم سابقه در انگلیس سبب شد تا موج گرما به کاهش سفر شهروندان این کشور منجر گردد و تعداد خریدها نیز کاهش یافت. از سوی دیگر، بی ثباتی سیاسی در برخی کشورهای مقصد همچون ترکیه در سال پیش نیز عاملی شد تا از تعداد سفر مشتریانی که قصد سفر به چنین کشورهایی را داشتند کاسته گردد.

هرچند چشم انداز تعریف شده برای شرکت توماس کوک، ارائه یک سفر تفریحی خاص با استفاده از فناوری های پیشرفته بود اما از سال گذشته و با تشدید بحران اقتصادی در این شرکت، ارزش سهام آن به شدت افت کرد. طبق اعلام شرکت، در 6 ماهه نخست سال خود نزدیک به 1.5 میلیارد پوند (1.870 میلیارد دلار) ضرر متحمل شده است.

بدهی شرکت به بانک ها به چنان رقمی رسیده که این شرکت موظف به پرداخت 900 میلیون پوند شده است. ضمن آنکه برای بازپرداخت هزینه های اضافه ناشی از کوشش بانک ها برای نجات این شرکت، مبلغی نزدیک به 226 میلیون یورو دیگر نیز بپردازد.

از نگاه رسانه های انگلیسی، احتیاط در خرج پول های غیر ضروری از سوی شهروندان بریتانیایی به دلیل پیامدهای غیرمترقبه برگزیت بدون توافق، نیز از دیگر عوامل افزایش مسائل این شرکت اعلام شده است. در واقع ابهام های ناشی از برگزیت، بر فعالیت شرکت های مسافربری و گردشگری از جمله توماس کوک تاثیر گذاشت. در کنار این رخدادها، حضور رقبای فعال در صنعت گردشگری که به وسیله توسعه سایت های اینترنتی، عرصه را بر این شرکت تنگ کردند، پرونده 178 ساله این شرکت را بست.

وضعیت کنونی توماس کوک

اکنون همه پروازها و برنامه های مسافرتی این شرکت گردشگری لغو و از مسافران خواسته شده تا از سفر به فرودگاه خودداری نمایند.

بدهی این شرکت گردشگری به بخش های مختلف، دامن مسافران و مشتریان آنها را گرفته است به گونه ای که اعلام شده یک هتل ساحلی در تونس، به مسافران این شرکت که در این محل اقامت دارند، گفته تا زمانی که بدهی کوک تسویه نگردد، آنها حق خروج از هتل ساحلی را ندارند یا اینکه برای خروج باید پول بیشتری بپردازند.

طبق اعلام گاردین، بیش از 50 هزار مسافر این شرکت در یونان سرگردان شده اند که بر این اساس، نخستین پروازها برای بازگشت آنها از جزایر یونان راهی شدند.

وزارت دنیاگردی یونان برای هماهنگی جهت بازگشت مسافران، یک مرکز عملیات ایجاد نموده تا با هماهنگی سفارت انگلیس درآتن، در سه روز اخیر 22 هزار مسافر را به خانه بازگرداند.

اقتصاد یونان به شدت به گردشگری وابسته است؛ با توجه به اینکه بسیاری از شرکت ها و هتل های یونانی از ورشکستگی امپراتور گردشگری انگلستان، متحمل زیان شده اند، وزارت خارجه این کشور اعلام نموده هزینه هتل و دیگر موارد مربوط به مشتریان توماس کوک، پوشش داده شده است.

مقام های انگلیسی اعلام نموده اند به وسیله هماهنگی با دو شرکت بریتیش ایرویز و ایزی جت به دنبال بازگردن دست کم 150 هزار مسافر انگلیسی در دو هفته آینده به این کشور هستند.

به درخواست دولت انگلیس از دوشنبه(23 سپتامبر) تا یکشنبه هفته آینده(6 اکتبر) اقدامات لازم برای بازگرداندن مسافران این شرکت به انگلیس ادامه خواهد یافت.

طبق اعلام آسوشیتدپرس، بیشتر مشتریان انگلیسی این شرکت، توسط برنامه بیمه سفر دولت محافظت می شوند و بر این اساس، دولت مکلف است در صورت ناتوانی شرکت برای بازگردان آنها از خارج کشور، اقدامات لازم را انجام دهد.

طبق اعلام دویچه وله آلمان، شرکت توماس کوک شرکت های زیرمجموعه زیادی دارد؛ از جمله شرکت هواپیمایی کوندور آلمان که اعلام نموده باوجود ورشکستگی توماس کوک، پروازهای این شرکت انجام خواهد شد.

این شرکت بیش از 21 هزار کارمند در 16 کشور دنیا دارد که فقط 9 هزار نفر آنها در بریتانیا مشغول به کار بودند. همچنین نزدیک به 4500 تن دیگر نیز در آلمان مستقرند و با شرکت هواپیمایی کوندور همکاری می نمایند. از 105 فروند هواپیمای مسافربری و گردشگری این شرکت، 58 هواپیما در اختیار شرکت آلمانی کوندور است.

این شرکت آلمانی برای دچار نشدن به سرنوشت توماس کوک، با نمایندگان دولت آلمان مذاکره نموده که هنوز از نتیجه آن خبری منتشر نشده است.

• موضوعات مرتبط:
• نمایشگاهی
• ویزا