ایران و چین تفاهم نامه ای را امضا نموده اند که بر اساس آن قرار است طی 25 سال 400 میلیارد دلار از سوی چین در بخش های کلان مالی ایران سرمایه گذاری گردد.

به گزارش خبرنگاران به نقل از پترولیوم ایکا نامیست،محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه ایران در خاتمه ماه اوت با همتای چینی خود دیدار داشت تا نقشه راهی برای همکاری استراتژیک چین و ایران ارائه دهد. این قرارداد همکاری در 2016 امضا شده بود.

این قرارداد جدید بسیاری از نکاتی را که در قراردادهای قبلی ایران و چین بود، در بر می گیرد و به اطلاع عموم رسانده شده است، ولی بسیاری از نکات خاص و کلیدی این تفاهم نامه جدید در اختیار عموم قرار نمی گیرد.این قرارداد تعادل جهانی بخش نفت و گاز را تغییر میدهد.

ستون مرکزی قرارداد جدید این است که چین 280 میلیارد دلار برای توسعه بخش های نفت، گاز و پتروشیمی ایران هزینه می نماید.این مبلغ برای دوره پنج ساله اول این قرارداد در ابتدا پرداخت می گردد. ولی طبق این تفاهم نامه، پرداخت های بعدی در هر دوره 5 ساله با توجه به توافق دو طرف پرداخت خواهند شد.

یک سرمایه گذاری 120 میلیارد دلاری دیگر هم برای به روزرسانی زیرساخت های حمل و نقل و فراوری ایران امضا شده است که مجدداً در ابتدای هر دوره پنج ساله طبق توافق دو طرف پرداخت خواهد شد.

حضور چین

از جمله منافع شرکتهای چینی طبق این قرارداد این است که اولین حق انتخاب یا رد طرح های جدید، ناتمام یا متوقف شده توسعه میادین نفت و گاز را خواهند داشت. شرکت های چینی همچنین اولین حق رد یا قبول انجام پروژه های پتروشیمی در ایران را خواهند داشت که شامل تامین فناوری، سیستم ها و کارکنان مورد نیاز تکمیل این پروژه ها می گردد.

یک منبع ایرانی در این مورد گفت:این قرارداد شامل پنج هزار پرسنل امنیتی چینی بر روی زمین در ایران می گردد تا از پروژه های چین حفاظت نمایند و پرسنل و تجهیزات اضافه هم در دسترس خواهد بود تا در صورت لزوم از انتقال نهایی نفت، گاز و پتروشیمی از ایران به چین حمایت نمایند. این انتقال به وسیله خلیج فارس هم صورت می گیرد.

چین همچنین می تواند هر محصول نفت، گاز و پتروشیمی را تا حداقل تخفیف تضمین شده 12 درصد تا 6 ماه بخرد.

طبق مفاد این قرارداد جدید، چین حق این را دارد تا هزینه فراوریات ایران را تا دو سال دیرتر پرداخت کند. چین همچنین می تواند پرداخت هایش را علاوه بر ارز رایج چین، در صورت لزوم با ارز های ضعیفی بپردازد که از تجارت با آفریقا و کشورهای اتحاد جماهیر شوروی سابق به دست آورده است. یعنی به هیچ وجه از دلار در پرداخت معاملات این کالاها از چین به ایران استفاده نمی گردد.

با توجه به نرخ تبادل ارز در تبدیل این ارز های ضعیف به ارز قوی که ایران می تواند از بانک های غربی دوست بگیرد، چین12 درصد دیگر تخفیف می گیرد. یعنی در کل 32 درصد تخفیف برای تمام خرید های نفت و گاز و محصولات پتروشیمی. این بانک های غربی که با ایران معامله می نمایند عبارتند از هندلزبنک آلمان، آبربنک اتریش و هالبنک ترکیه.

یک مزیت دیگر این قرارداد برای چین این است که مشارکت نزدیک این کشور در ساخت زیرساخت های فراوری ایران کاملاً همراه با طرح یک کمربند،یک جاده این کشور است. چین میخواهد از نیروی کار ارزان در ایران برای ساخت کارخانه ها استفاده کند.

این کارخانه ها توسط شرکت های بزرگ فراوریی چین طراحی و نظارت می شوند و ویژگی ها و عملیات های آنها کاملاً با نمونه هایشان در چین مطابقت دارد.

زیرساخت های حمل و نقل

محصولات نهایی فراوری شده می تواند به وسیله راستا هایی که به خاطر مشارکت فزاینده در حمل و نقل ایران ساخته و توسعه داده شده اند، وارد بازارهای غرب شوند.

پیش نویس این قرارداد توسط اسحاق جهانگیری، معاون رئیس جمهوری ایران در اواخر ماه اوت به رهبر ایران تقدیم شد. طبق این قرارداد، یک پروژه برای برقی کردن راه آهن 900 کیلومتری تهران به مشهد اجرایی می گردد. جهانگیری اضافه نمود طرح هایی برای ساخت قطار فوق سریع تهران -قم-اصفهان و توسعه این شبکه پیشرفته به شمال غرب به وسیله تبریز هم وجود دارد. تبریز محل چندین سایت نفت و گاز و پتروشیمی در ایران است و خط لوله گاز تبریز-آنکارا از این شهر شروع می گردد.

تبریز نقطه محوری جاده ابریشم جدید با طول 2300 کیلومتر است که شهر ارومچی چین را به تهران متصل می نماید و در این بین از قزاقستان، قرقیزستان، ازبکستان و ترکمنستان می گذرد و بعد به وسیله ترکیه به اروپا می رسد.

طرح این خط لوله نیاز به همکاری روسیه دارد، بنابراین این قرارداد شامل مشارکت یک شرکت روسی هم میگردد.

منافع برای ایران

سه نکته مثبت برای ایران در این قرارداد 25 ساله وجود دارد.اولین منفعت ایران مربوط می گردد به حضور چین در بین پنج کشور عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل. روسیه هم که در این قرارداد حضور خواهد داشت، به همراه آمریکا، انگلیس و فرانسه از اعضای دائم شورای امنیت سازمان ملل است.

یک منبع ایرانی بیان کرد: برای دور زدن تحریم های آمریکا علیه ایران و تشویق آمریکا به نشستن بر سر میز مذاکره، ایران حالا 2 رای از 5 رای شورای امنیت سازمان ملل را در اختیار دارد. حضور غیرمنتظره محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران در اجلاس جی هفت در ماه اوت به دعوت امانوئل مکرون، رئیس جمهور فرانسه، نشان می دهد که شاید ایران رای یک عضو دیگر را هم داشته باشد.

نکته مثبت دوم برای این است که این قرارداد به ایران اجازه می دهد فراوری نفت و گاز را از میادین نفتی کلیدی خود افزایش دهد.چین قبول نموده توسعه فاز 11 میدان نفتی بزرگ پارس جنوبی ایران را سرعت ببخشد. شرکت نفت دولتی چین پس از بیرون رفتن شرکت فرانسوی توتال، سهم خود را از این میدان نفتی تا سی درصد افزایش داد.

شرکت نفت دولتی چین از آن موقع پیشرفت چندانی در توسعه این فاز نداشته است ولی 30 درصد سهم این شرکت به علاوه تخفیف قیمت بازار جهانی برای صادرات میعانات گازی و گاز طبیعی مایع شاید این روند را تغییر دهد.

چین همچنین توافق نموده فراوری در میادین نفتی غرب کارون در ایران را 500 هزار بشکه در روز تا خاتمه سال 2020 افزایش دهد.

منفعت نهایی این قرارداد برای ایران این است که چین توافق نموده واردات نفت ایران را در نقض تحریم های آمریکا افزایش دهد.

اطلاعات گمرک چین نشان می دهد این کشور بیش از 925 هزار بشکه نفت خام از ایران در ماه جولای وارد نموده که 4.7 درصد به صورت ماهانه افزایش داشته است.

طبق گزارش منابع ایرانی، رقم واقعی واردات نفت ایران توسط چین بالاتر است و بشکه های اضافی در ذخایر شناور در اطراف چین نگهداری می شوند و از گمرک این کشور عبور ننموده اند تا در آمار رسمی ثبت شوند.

11

• موضوعات مرتبط:
• راهنمای سفر اروپا