فرهنگ غذایی | کنیا | قسمت سوم

ارکان فرهنگ غذایی کنیا

غذاهای خاصی در فرهنگ غذایی متنوع کنیا بیشتر از بقیه مورد توجه مردم محلی قرار دارند و در اجتماع ها و مناطق گوناگون آن از محبوبیت بالایی برخوردار هستند. این غذاها در وعده های غذایی روزانه و جشن های ویژه صرف می شوند چون هم نقش تغذیه را بازی می کنند و هم نمادی از هویت فرهنگی کنیا هستند. از این غذاهای بنیادی می توان به اوگالی، سوکوما ویکی و «نیاما چوما» (nyama choma) اشاره کرد که هر کدام جایگاه منحصر به فرد خود را در داستان غذایی این کشور دارند.

اوگالی

اوگالی چیزی فراتر از یک غذاست و برای خیلی از کنیایی ها نوعی سبک زندگی محسوب می شود. این غذای پرنشاسته شبیه به «پولنتا» (polenta) که از پودر ذرت و آب درست می شود، از راحت ترین غذاهای ممکن است. اوگالی که به شکل خمیر سفتی پخته می شود، اغلب با گوشت، ماهی، سبزیجات و یا سس سرو می شود. از این غذا می توان به هر مناسبتی و در هر وعده غذایی لذت برد. سادگی اوگالی به آن اجازه می دهد تا با غذاهای متنوعی ترکیب شود. اساسا یک وعده غذایی کنیایی بدون سرو اوگالی ناقص لحاظ می شود.

 

سوکوما ویکی

سوکوما ویکی به معنای واقعی کلمه به معنی «گذراندن هفته» است و همانطور که اسمش نشان می دهد، یک گزینه غذایی قابل اطمینان و مغذی برای خیلی از خانواده های کنیایی است تا هفته را پشت سر بگذرانند. سوکوما ویکی که با تفت دادن کلم سبز با پیاز، گوجه و ادویه جات درست می شود، غذای راحت و ساده ای برای پختن است. این غذا ویتامین ها و مواد معدنی زیادی دارد و منبغ تغذیه مقرون به صرفه ای است. سوکوما ویکی مثل اوگالی با غذاهای متنوعی سرو می شود؛ امری که آن را به پای ثابت میزهای غذاخوری مردم کنیا تبدیل می کند.

 

نیاما چوما

اگر اوگالی عامل ثابت فرهنگ غذایی کنیا باشد، نیاما چوما همتای جشن و سرور آن است. این غذا که معنای اسم آن «گوشت کبابی» است، اغلب بعنوان غذای اصلی گردهمایی های اجتماعی، جشنواره ها و رویدادهای ویژه سرو می شود. نیاما چوما معمولا با گوشت گاو، بز با بعضا مرغ درست می شود؛ گوشتی که با ادویه های ساده طعم دار می شود و سپس روی آتش، تا زمانی که ترد و دودی گردد، کباب می شود. این غذا به صورت رایج با اوگالی و شاید سوکوما ویکی و یا حتی «کاچومباری» (kachumbari) سرو می شود که مورد آخر سالادی از گوجه و پیاز است. تجربه به اشتراک گذاشتن نیاما چوما با خانواده و دوستان از سنت های گرانمایه کنیایی هاست؛ موضوعی که نمایانگر روحیه جمعی فرهنگ این کشور می باشد.

 

سه گانه فرهنگ غذایی کنیا

اوگالی، سوکوما ویکی و نیاما چوما با یکدیگر سه گانه غذاهای رایج کنیا را تشکیل می دهند و هر کدام نشان دهنده جنبه متفاوتی از هویت غذایی و فرهنگی این کشور هستند. اوگالی اساس محقر، سوکوما ویکی غذای مغذی همیشگی و نیاما چوما غذای لوکس جشن های کنیاست. در زمان بررسی دنیای چندوجهی غذاهای کنیا، این چند غذا نقش راهنما را بازی می کنند و به ما یادآوری می کنند که بعضی وقت ها ساده ترین مواد غذایی، معنادارترین و خاطره انگیزترین وعده های غذایی را خلق می کنند.

 

ستاره های جشن های غذایی کنیا

همانطور که قبلا به آن اشاره کرده ایم، غذا در کنیا تنها به مبحث تغذیه محدود نمی شود و بخشی حیاتی از جشن ها و آداب و رسوم این کشور است. از عروسی ها و جشن های تولد گرفته تا جشن های مذهبی و مراسم های سنتی، غذاهای خاصی در کنیا در مرکز توجه قرار می گیرند که هر کدام داستان منحصر به فردی را تعریف می کنند. در ادامه این مطلب به معرفی تعدادی از محبوب ترین غذاهای کنیا می پردازیم که نه تنها بین طیف گسترده ای از مردم این کشور محبوب هستند، بلکه ریشه های عمیقی در مراسم های فرهنگی گوناگون آن دارند.

 

چاپاتی

چاپاتی که یک نان تخت لایه لایه است، ریشه در شبه قاره هند دارد و از غذاهای محبوب در مراسم های کنیاست. چه این مراسم عروسی، کریسمس و یا گردهمایی خانوادگی باشد، اغلب تعداد زیادی چاپاتی آماده می شود؛ امری که وفور و به اشتراک گذاری جمعی را نشان می دهد. این غذا به صورت رایج با غذاهای آبپز و خورش کاری سرو می شود و اعضای خانواده را گرد هم می آورد.

 

ماندازی

«ماندازی» (Mandazi) که اغلب به آن دونات سواحلی می گویند، یک شیرینی است که با نارگیل، هل و بعضی وقت ها کمی دارچین به صورت روغن پزی عمیق درست می شود. ماندازی خوراک محبوبی در جشن های مذهبی مثل عید و کریسمس به همراه گردهمایی ها و جشن های خانوادگی است. این خوراکی سبک، پف دار و لذیذ هم در قالب دسر و هم اسنک سرو می شود و نمادی از شیرینی و شادی جشن های همگانی است.

 

گیتری

گیتری یک غذای ساده و در عین حال سنگین است که از لوبیا و ذرت آبپز درست می شود. این غذا برای مردمان «کیکویو» (Kikuyu) از اهمیت ویژه ای برخوردار است. گیتری اغلب به فصل برداشت وابسته است و نماد فراوانی و قدردانی لحاظ می شود. این غذا در مراسم ها و گردهمایی های سنتی بعنوان یک غذای همگانی آماده می شود تا وفور نعمت سرزمین جشن گرفته شود.

 

پلو

پلو که همانطور که می دانیم، برنج ادویه دار است، اغلب با گوشت، سیب زمینی و ترکیبی از ادویه های خوش بویی مثل زیره سبز، هل و میخک صدپر سرو می شود. این غذا در مناطق ساحلی کنیا از محبوبیت مضاعفی برخوردار است، اما در مراسم های سراسر این کشور آماده می شود. پلو معمولا برای رویدادهای ویژه ای مثل عروسی، جشن های مذهبی و مراسم های مهم خانوادگی تهیه می شود. این غذا نمادی از رزق و روزی و اتحاد است.

 

موکیمو

«موکیمو» (Mukimo) غذایی از ارتفاعات مرکزی است که با خرد و قاطی کردن سیب زمینی، سبزی برگی و بعضا ذرت یا لوبیا درست می شود. این غذای رایجی در مراسم های قبیله های کیکویو، «امبو» (Embu) و «مرو» (Meru) می باشد که اغلب با غذاهای گوشتی سرو می شود. موکیمو جنبه تغذیه دارد و از آن بطور ویژه ای در مراسم های سنتی استفاده می شود.

 

اهمیت فرهنگی

هر کدام از این غذاهای محبوب، اهمیت فرهنگی ویژه ای دارند و اغلب به اجتماع ها، مناطق و یا گونه های خاصی مربوط هستند. این ها تنها غذا نیستند، بلکه تنوع، تاریخ و ارزش های جمعی کنیا را نشان می دهند. وقتی این غذاها را صرف می کنید، تنها از یک وعده غذایی لذت نمی برید، بلکه تنوع فرهنگی غنی کنیا را تجربه می کنید؛ تنوعی که به یک اندازه خوشمزه و معنادار است.

 

قسمت سوم فرهنگ غذایی کنیا به پایان رسید. بخش های دیگر فرهنگ غذایی این کشور را در قسمت قبلی مطالعه فرمایید.