پوشش گیاهی شاخص | پرتوریا | پارک ملی کروگر | کیپ تاون | آفریقای جنوبی

آفریقای جنوبی تنوع زیست محیط فوق العاده ای دارد و هر ساله گردشگران زیادی برای بازدید از پوشش های گیاهی تماشایی اش به این کشور سفر می کنند. در این مطلب 3 پوشش گیاهی شاخص این کشور در 3 منطقه متفاوت آن معرفی شده تا گردشگران تور آفریقای جنوبی، به خصوص آن دسته از گردشگران که اکوتوریسم دلیل اصلی شان برای سفر است، هرچه بیشتر با طبیعت این کشور دیدنی آشنا شوند.

 

درخت جاکاراندا

درخت «جاکاراندا» (jakaranda) بخاطر گل‌های شیپوری بنفش و جذابش، جایگاه ویژه‌ای در قلب ساکنان پرتوریا در آفریقای جنوبی دارد. این درختان، اصالتاً از آمریکای جنوبی هستند و در اواخر قرن نوزدهم به پرتوریا آورده شدند و از آن زمان به بعد به عنوان یک ویژگی نمادین از منظره شهری پرتوریا شناخته شده‌اند. جاکاراندا سرده ای از گیاهان گلدار از خانواده «بیگنونیاسه» (bignoniaceae) است که به خاطر گل های آبی مایل به بنفش خیره کننده اش معروف می باشد. نام دیگر درخت جاکاراندا، «درخت ترومپت آبی» است که به شکل گل‌های آن اشاره دارد. رایج‌ترین گونه‌ای که برای اهداف زینتی پرورش می‌یابد، «Jacaranda mimosifolia» است که به خاطر برگ‌های سرخس مانند و شکوفه‌های شیپوری‌شکل اش ارزشمند می باشد.

در بهار، معمولاً در ماه اکتبر (مهر و آبان)، خیابان‌های پرتوریا به دریایی از رنگ بنفش تبدیل می‌شوند، زیرا درختان جاکاراندا غرق شکوفه می گردند. دیدن این درختان هنگام شکوفه دهی، واقعاً شگفت‌انگیز است و باعث جذب بازدیدکنندگان از سراسر جهان به این شهر می‌شود تا شاهد این نمای طبیعی باشند. درخت جاکاراندا، نه تنها بخاطر زیبایی‌اش، بلکه به دلیل اهمیتش در تاریخچه فرهنگی این شهر نیز ارزشمند است. اغلب این درختان به عنوان نماد غیررسمی پرتوریا در نظر گرفته می‌شوند و سمبل انرژی، توانمندی و ثروتمندی محسوب می گردند. درختان جاکاراندا با وجود محبوبیت شان، با چالش‌هایی هم مواجه هستند، از جمله آفات، بیماری‌ها و توسعه‌ی شهری. تلاش‌هایی برای حفظ و حفاظت از این درختان محبوب در حال انجام است تا اطمینان حاصل شود که نسل‌های آینده همچنان از زیبایی و اهمیت آن‌ها در شهر پرتوریا لذت می برند. با این حال کاشت جاکاراندای بیشتر غیرقانونی است، زیرا آنها به عنوان گیاهان بیگانه طبقه بندی می شوند که تمام آب شهر را می بلعند و به همین دلیل، برای محیط زیست و گونه های اطراف مضر هستند.

تحقیقات تاریخی نشان می دهد که جاکاراندا در حدود سال 1830 به آفریقای جنوبی وارد شد و اولین آن ها در سال 1888 در پرتوریا کاشته شدند. آنها برای اولین بار در سال 1906 به عنوان درختان خیابانی در شهر کاشته شدند و تنها پس از سال 1911 این کار در مقیاس وسیع تری انجام شد. با سفر به آفریقای جنوبی در ماه‌های سپتامبر، اکتبر و نوامبر می‌توانید از این جاذبه بسیار زیبا در شهر پرتوریا لذت ببرید.

 

درخت بائوباب

درخت «بائوباب» (Baobab) یکی از نمادهای بارز و جالبی است که در پارک ملی کروگر، یکی از معروف‌ترین پارک‌های ملی در آفریقای جنوبی، یافت می‌شود. این درختان بزرگ و عجیب‌الخلقه با ساقه‌های ضخیم و شکل عجیب خود، جذابیت بسیاری را برای بازدیدکنندگان فراهم می‌کنند و به عنوان یکی از نمادهای طبیعی و محلی منطقه شناخته می‌شوند. این درخت با نام علمی «آدانسونیا» (adansonia) به درخت بائوباب شهرت دارد. ارتفاع درخت بائوباب به پنجاه متر نیز می رسد. نکته جالب در مورد این درخت، میوه های آن است که به طول حداکثر چهار متر از درخت آویزان می شود و بخاطر شکل میوه هایش به درخت «موش مرده» نیز شهرت دارد و به میوه آن «نان میمون» گفته می شود. بخش اسفنجی این میوه دارای ماده‌ای لعاب دار و خوراکی است و رنگی مایل به قرمز و طعمی ترش و شیرین دارد که سرشار از ویتامین C و مواد مغذی است.

بائوباب هشت گونه شناخته شده دارد که شش گونه از این درخت در ماداگاسکار، یک گونه در شبه جزیره عربستان و دیگری در استرالیا رشد می‌کند. بائوباب‌ها در آفریقا جنوبی و به ویژه در مناطق گرمسیری و خشک یافت می‌شوند و در پارک ملی کروگر نیز به وفور وجود دارند. این درختان به عنوان یکی از درختان پرارزش و پراهمیت محلی شناخته می‌شوند و از آن‌ها به عنوان منبع غذایی و حتی دارویی در برخی از جوامع بومی استفاده می‌شود. این درختان ساقه‌های استوانه‌ای و بزرگی دارند که در برخی موارد به ارتفاع ۳۰ متر هم می‌رسند. آن‌ها در طول زمان، شکل‌ها و الگوهای مختلفی بر ساقه خود ایجاد می‌کنند که بسیاری از آن‌ها شکل‌های عجیب و غریبی مثل ستون های ضخیم هستند.

میوه‌های بائوباب به شکل گلوله‌های بزرگی هستند که در داخل آن‌ها مواد غذایی خوبی برای جانداران محلی مانند فیل‌ها، گوریل‌ها و میمون ها وجود دارد. بائوباب‌ها به عنوان یکی از عوامل حیاتی در حفظ تنوع زیستی در اکوسیستم‌های خشک و گرمسیری شناخته می‌شوند. در پارک ملی کروگر، مشاهده بائوباب‌ها و بررسی زندگی و بوم شناسی آن‌ها از تجربه‌های منحصر به فرد و جذاب برای بازدیدکنندگان است. این درختان به عنوان یکی از جلوه‌های مهم و شگفت‌انگیز طبیعت در این منطقه شناخته می‌شوند و جزئی از تجربه غنی و فراموش نشدنی بازدید از پارک ملی کروگر هستند.

 

گل پروتیا

گل «پروتیا» (protea)، یک گونه گیاهی درختچه‌ای است که به خانواده «پروتیاسه» (Proteaceae) تعلق دارد. این گل نمادی از استواری و قدرت در فرهنگ و تاریخ آفریقای جنوبی است و به عنوان نماد ملی این کشور شناخته می‌شود. این گل علاوه بر ارزش زیاد در فرهنگ و تاریخ آفریقای جنوبی، به عنوان نمادی از جنبش‌های مبارزه‌ای نیز در این کشور نیز شناخته می‌شود.

پروتیاها بومی نیمکره جنوبی، به ویژه آفریقای جنوبی و استرالیا، هستند. پروتیا اغلب در مناطق کوهستانی و خشک آفریقای جنوبی رشد می‌کند و به دلیل شکل و زیبایی اش، جذابیت زیادی دارد. این گیاهان نواحی متنوعی از ارتفاعات کوهستانی تا مناطق بیابانی را پوشش می‌دهند و به عنوان یکی از جلوه‌های زیبای طبیعت در آفریقای جنوبی شناخته می‌شوند. در شهر کیپ تاون و در بیوم گیاهی «فینبوس» (fynbos)، انواع این‌ گل به وفور به چشم میخورد. گل‌های پروتیا به خاطر ماهیت زینتی خود ارزش زیادی دارند و معمولاً از آن ها در آرایش‌ها و باغ‌های گل و تزئینات عروسی استفاده می‌شود. علاوه بر این، گل های پروتیا گاهی به صورت خشک نگهداری می‌شوند تا دوام بالاتری داشته باشند. در طب سنتی، اجزای مختلف پروتیا برای مقاصد درمانی استفاده می‌شوند، با این وجود باید مراقب باشید چون برخی از این گونه‌ها ممکن است سمی باشند.

گل های پروتیا اگرچه از اهمیت فرهنگی و اقتصادی زیادی برخوردار هستند، برخی از گونه‌های شان به دلیل از دست دادن محیط زیست، گونه‌های تهاجمی و تغییرات اقلیمی در خطر هستند. تلاش‌های حفاظتی در جریان اند تا مناطق زیستگاه پروتیا حفظ شده و روش‌های کشت پایدار جهت اطمینان از بقای این گل‌های منحصر به ‌فرد ارتقا یابند. بیش از ۱۰۰ گونه مختلف از خانواده پروتیا وجود دارد. انواع محبوب آن می توان به «پروتیا شاهی» (Protea cynaroides) که گل ملی آفریقای جنوبی است و به خاطر گلبرگ بزرگش شناخته می‌شود و «پروتیا ملکه» (Protea magnifica) که دارای گل‌های کوچکتر و گرد است، اشاره نمود.

 

گردآوری مطلب: آقای مهدی جهانبخش