سفرهای زیارتی | برتر | جهان | مهم ترین مقاصد گردشگری مذهبی جهان | قسمت اول

گردشگری فرهنگی در یکی دو دهه گذشته به محبوبیت بالایی رسیده. در سال های اخیر مسافرین بیشتری قصد دور شدن از تجربه های معروف توریستی را دارند و می خواهند حس زندگی در فرهنگی جدید را تجربه کنند. یکی از بهترین راه ها برای انجام این کار، ملحق شدن به یک سفر زیارتی مذهبی یا تاریخی است. بهترین مسیرهای زیارتی شخص را با دنیای معنوی متصل می کنند و در عین حال فاصله ای را بین او و روزمرگی دنیای مدرن ایجاد می کنند. در این سلسله مطالب با 15 مسیر زیارتی برتر جهان آشنا می شویم که مذاهب و فرهنگ های مختلفی را شامل می شوند.

 

1. کامینو د سانتیاگو، اسپانیا

نقطه شروع: متغیر | نقطه پایان: سانتیاگو د کومپوستلا | فاصله: بسته به مسیر زیارتی متغیر | مذهب: مسیحیت

تاریخچه: «کامینو د سانتیاگو» (Camino de Santiago) یا «راه سنت جیمز» (Way of St. James) یک سفر زیارتی قرون وسطایی با چند مسیر متفاوت است؛ از جمله مسیر شمال، مسیر پرتغال و مسیر فرانسه از کومونه سن-ژان-پیه-دو-پر فرانسه و از میان رشته کوه پیرنه تا آن سوی شمال اسپانیا و درنهایت به سمت شهر سانتیاگو د کومپوستلا. درگذشته مردم مسیر زیارتی شان را از شهر محل زندگی خود شروع می کردند. کلیسای جامع سانتیاگو د کومپوستلا آرامگاه «سنت جیمز بزرگ» (یعقوب پسر زبدی)، یکی از 12 حواریون حضرت عیسی است. او در رم گردن زده شده بود، اما بر اساس افسانه ها و حکایت های تاریخی بقایایش که در یک زمین کشاورزی پیدا شده بود، به منطقه سانتیاگو منتقل شد. اولین سفر زیارتی به مقبره او در قرن نهم انجام شد. بیشترین تعداد زائر کامینو د سانتیاگو در قرون وسطی سالانه 270 هزار نفر بوده. یادمان های مذهبی، کلیساها، پل ها، مسیرهای گذرکننده از طبیعت و مسافرخانه هایی در این مسیرهای زیارتی برای عبور امن زائرین ساخته شده بودند و امروزه کامینو د سانتیاگو یکی از بزرگترین سفرهای زیارتی جهان است.

شرایط فعلی: از زمان اکران فیلم «راه» (The Way) در سال 2010، راه سنت جیمز باری دیگر به محبوبیت فراوانی رسیده است. در سال های اخیر شاهد زیارت سالانه بیش از 400 هزار نفر از آرامگاه سنت جیمز بوده ایم. با اینکه بسیاری برای اهداف مذهبی یا روحانی عازم این سفر زیارتی می شوند، افرادی هم هستند که برای ماجراجویی و یا تجربه یک سفر همگانی این راه را در پیش می گیرند. مسیر سنت جیمز یک میراث جهانی یونسکو است و گردشگران را از سراسر جهان به خود جذب می کند. امکان طی کردن بخشی از مسیر با اتوبوس وجود دارد و مسافرین می توانند وسایل و چمدان های خود را از قبل به مقصد بفرستند، اما به صورت کلاسیک و با پای پیاده هم می توان این مسیر را طی کرد. «گواهی زیارت» (Compostela) تنها به کسانی اعطا می شود که حداقل 100 کیلومتر را پیاده روی یا اسب سواری کرده باشند. در صورت طی مسیر زیارتی با دوچرخه، شواهد حداقل 200 کیلومتر دوچرخه سواری در این راه از طریق «پاسپورت زائر کامینو» به کلیسای جامع باید ارائه شود؛ پاسپورتی که در طول راه مهر می خورد. مسیر فرانسه حدود 800 کیلومتر است و معمولا 35 روز طی کردن آن طول می کشد.

بهترین زمان زیارت: بهترین زمان پیاده روی در مسیرهای فرانسه و شمالی ماه های می و سپتامبر هستند چون اسپانیا در فصل تابستان گرمای طاقت فرسایی دارد و شرایط آب و هوایی پیرنه در زمستان قابل پیشبینی نیست. اما به این نکته توجه داشته باشید که این ماه ها بسیار شلوغ هستند و اقامتگاه های خود در طول مسیر را باید از قبل رزرو کنید.

 

2. سفر حج به مکه، عربستان سعودی

نقطه شروع: متغیر | نقطه پایان: کعبه در مکه | فاصله: متغیر | مذهب: اسلام

تاریخچه: حج یکی از 5 رکن اسلام است. هر مسلمانی که توانایی جسمی و مالی آن را دارد، باید حداقل یک بار زیارت به مکه را برای دیدن کعبه پیش بگیرد. بر اساس قرآن، ریشه حج به زمان حضرت ابراهیم برمی گردد. به حضرت ابراهیم فرمان داده شد که همسرش هاجر و پسرش اسمائیل را در بیابانی در نزدیکی مکه رها کند. مادر ور فرزند به سرعت ذخیره آب خود را از دست می دهند و اسمائیل به دلیل تشنگی وضعیت بدی پیدا می کند. هاجر برای پیدا کردن آب، 7 بار مسیر بین دو کوه صفا و مروه را طی می کند. بعد از هفتمین بار پیمودن این مسیر، اسمائیل با پای خود به زمین می کوبد و چاهی زیر پای او پدیدار می شود. هفت بار رفت از صفا به مروه و بازگشت از مروه به صفا یکی از اعمال واجب حج است. البته حج به آن شکلی که می شناسیم در زمان حضرت محمد بنا گذاشته شد.

شرایط فعلی: سالانه میلیون ها نفر به مکه سفر می کنند. حج به دو صورت عمره و تمتع برگزار می شود؛ میانگین زائر مکه برای حج تمتع در 10 سال بیش از پاندمی کرونا حدود 2.3 میلیون نفر بود که نزدیک به 1.6 میلیون نفر از این حاجیان از خارج از عربستان برای بازدید از کعبه آمده بودند. مجموعه زائرین حج های عمره و تمتع در هر سال نزدیک به 20 میلیون نفر است تا زیارت حج به پرمشارکت ترین سفر زیارتی جهان تبدیل شود.

بهترین زمان زیارت: برای حج عمره در هر زمانی می توان به مکه سفر کرد، اما حج تمتع یا حج واجب از روز هشتم ماه ذیحجه در تقویم هجری شروع می شود و تا روز دوازدهم یا سیزدهم این ماه ادامه می یابد، درنتیجه اعمال حج تمتع در 5 یا 6 روز انجام می شود.

 

3. چوتا چار دام، هند

نقطه شروع: یامونوتری | نقطه پایان: بدرینات | فاصله: حدود 1 کیلومتر | مذهب: هندوئیسم

«چوتا چار دام» (Chota Char Dham) یک سفر زیارتی هندو می باشد که در طی آن از 4 مکان مقدس در هیمالیا-یامونوتری، گانگوتری، جیدارنات و بدرینات بازدید می شود. این مسیر زیرمجموعه ای از چار دام است که 4 سفر زیارتی در 4 نقطه هند را شامل می شود. گفته می شود که فیلسوف و اندیشمند معروف هندو، «شانکرا»، این سفر را در قرن هشتم بنا نهاده بود، اما ریشه آن مبهم است. شانکرا در رشته کوه «گاروال هیمالیا» (Garhwal Mountains) از دنیا رفت و چوتا چار دام هم به همین دلیل به شهرت رسید. مقدس ترین مکان در این سفر بدرینات است، اما همه این مکان ها در ارتفاع حداقل 3 هزار متر بالاتر از سطح دریا واقاع هستند. در ماه های تابستانی با پرواز و اتوبوس هم می توان به بخش های مختلف این سفر زیارتی رفت.

شرایط فعلی: بیشتر زائرین مسیر خود را از شهر هاریدوار شروع می کنند و سپس به اولین توقفگاه خود در شهر کوچک یامونوتری می رسند. از آنجا پیشنهاد می شود که سفر در جهت عقربه های ساعت انجام شود. رودخانه یامونا در این شهر ریشه دارد؛ شهری که بر اساس روایات محل زندگی الهه مذهب هندو، یامونوتری، می باشد. بیشتر مسیر را می توان با وسایل نقلیه رفت، اما حداقل 6 کیلومتر از دهکده «هانومان چاتی» (Hanuman Chatti) را باید با پای پیاده طی کرد. 17 کیلومتر بعدی در جاده ای انجام می شود که به سمت رودخانه گنگ و اقامتگاه یکی دیگر از الهه های این مذهب، «گنگا»، می رود و یک روز کامل با پای پیاده طول می کشد. از آنجا زائرین با کوهنوردی به سمت جیدارنات می روند که معبد آن به یکی از شاخص و بلندپایه ترین الهه های هندو، «شیوا»، اختصاص دارد. این مسیر 2 روز طول می کشد و 14 کیلومتر از ناحیه «گوری کوند» (Gaurikund) را باید با پای پیاده رفت. معبد بدرینات در امتداد رودخانه الکنندا واقع است که مکان مقدسی برای مریدان یکی از سه خدای هندو، «ویشنو»، می باشد.

بهترین زمان زیارت: این زیارتگاه ها از آنجایی که در ارتفاعات بلندی قرار دارند، از ماه اکتبر تا آپریل یا می، بسته به شرایط جوی، بسته هستند. بنابراین بهتر است که سفر خود را برای فصل تابستان برنامه ریزی کنید.

 

4. پناهگاه آتوتونیلکو، مکزیک

نقطه شروع: پناهگاه آتوتونیلکو | نقطه پایان: سان میگل د آلنده | فاصله: حدود 11 کیلومتر | مذهب: کاتولیک

تاریخچه: آتوتونیلکو به معنی جایی است که در آن آب گرم یا چشمه های آب گرم جریان دارد و «پناهگاه آتوتونیلکو» (Sanctuary of Atotonilco) قرن هاست که یکی از مکان های مذهبی مکزیک لحاظ می شود. کشیشی به نام «لوئیز فلیپه نری د آلفارو» در سال 1740 این زمین را خرید و سپس در آن کلیسای جامعی را ساخت که به مصائب مسیح اختصاص دارد. هنرمند ناشناخته ای به نام «میگل آنتونیو مارتینز» برای خلق دیوارنگاره های آن استخدام شد؛ دیوارنگاره هایی که دلیل اصلی بازدید زائرین از آن هستند. این دیوارنگاره ها صحنه های هولناکی از شکنجه حضرت عیسی قبل از تلاش برای قتلش را در کنار صحنه هایی از زندگی قدیسان و شهدای مسیحیت به تصویر می کشند. علاوه بر این ها، این مکان «کلیسای تسبیح مقدس» (Chapel of the Holy Rosary) با محراب طلایی و مجموعه ای از آینه های تماشایی را هم در خود جا داده که به «سیستین چپل قاره آمریکا» معروف است. زائرین کاتولیک (مخصوصا آن هایی که به هر شکلی به خود آسیب می رسانند) برای مجموعه ای از اعمال طاقت فرسا در این کلیسا گرد هم می آیند؛ از جمله بر سر کردن تاج خار مثل مسیح، چهار دست و پا خزیدن دور زیارتگاه و تازیانه زنی به خود. بر اساس برخی تخمین ها، از سال 1880 هر ساله بطور میانگین 100 هزار نفر به پناهگاه آتوتونیلکو سفر کرده اند. امروزه ببین 5 تا 10 هزار زائر سالانه عازم دهکده آتوتونیلکو می شوند.

سفر زیارتی نیمه شبانه: همه ساله در زمان عید پاک شرکت کنندگان در کلیسای جامع پناهگاه آتوتونیلکو گرد هم می آیند تا آماده «سفر زیارتی نیمه شبانه» (Midnight Pilgrimage) به شهر کوچک سان میگل د آلنده شوند. فاصله این دو مکان کمی بیش از 11 کیلومتر است و این مسیر حدود 6 و نیم ساعت طول می کشد. آتش های بزرگ و فانوس های برنجی در امتداد مسیر، راه را برای زائرین روشن می کنند. اثری از مسیح رنج کشیده در جلوی دسته پیاده روی بالا گرفته می شود. گفته می شود که بیش از 175 سال پیش یک بازرگان ثروتمند که دچار طاعون شده بود، درخواست کرد که یک نماد مذهبی به او داده شود و درنتیجه مجسمه ای به او تحویل داده شد. او از این بیماری جان سالم به در برد و شهر از دست این همه گیری خلاص شد. از آن زمان معجزه های دیگری هم به این مجسمه نسبت داده شده است.

بهترین زمان بازدید: برای شرکت در سفر زیارتی نیمه شبانه باید دو هفته قبل از عید پاک در روز شنبه در آتوتونیلکو باشید.

 

5. گلاستونبوری تور به استون‌هنج، انگلیس

نقطه شروع: گلاستونبوری تور | نقطه پایان: استون‌هنج | فاصله: حدود 90 کیلومتر | مذهب: پاگان

تاریخچه: هر دو مکان «گلاستونبوری تور» (Glastonbury Tor) و «استون‌هنج» (Stonehenge) از گذشته در مذهب دروئید و نئوپاگان جزایر بریتانیا از اهمیت بالایی برخوردار بوده اند. گفته می شود که صعود به قله تپه گلاستونبوری تور باعث تولد دوباره شخص می شود و زائر بعنوان شخص جدید و احیاشده ای از این تپه برمی گردد. این تپه چشم اندازی از مزارع کشاورزی سامرست را هم در اختیار مردم قرار می دهد. کاتولیک های قرون وسطی و حتی شکارچی های جام مقدس در طول تاریخ انگلیس به این سفر زیارتی علاقه مند بوده اند. زائرین از بالای تپه باید مسیری حدودا 90 کیلومتری را از میان گردمان های چوبی و تپه های پشت سر هم تا بناهای یادبود استون‌هنج دنبال کنند.

بهترین زمان بازدید: اگر می خواهید در فستیوال انقلاب تابستانی استون‌هنج شرکت کنید، باید احتمالا در روز 16 یا 17 جون این سفر 4 روزه را آغاز کنید چون این فستیوال از غروب 20 جون آغاز می شود و تا صبح بیست و یکم این ماه ادامه دارد.

 

قسمت اول سفرهای زیارتی برتر جهان به پایان رسید. برای مطالعه سفرهای زیارتی دیگر قسمت بعدی را مطالعه فرمایید.