عروسک های لبوبو
چه از نظر شما بامزه، زشت و یا عجیب و غریب باشند، به احتمال زیاد اسم عروسک های «لبوبو» (Labubu) را شنیده اید. این هیولای الفمانند را شرکت چینی «پاپ مارت» (Pop Mart) خلق کرده. لبوبو به محصول بسیار محبوبی تبدیل شده و افراد مشهوری مثل «ریانا»، «دوآ لیپا» و «کیم کارداشیان» با تهیه آن به جمع مشتاقان این عروسک پیوسته اند. صف های طولانی خرید این عروسک ها از شانگهای تا لندن خبرساز شده که بعضی از این صف ها به دعوا هم کشیده شده اند. این محبوبیت باعث افزایش تقریبا سه برابری سود شرکت پاپ مارت در سال گذشته شده و از دید بعضی ها، قدرت نرم کشور چین که به دنبال پاندمی کرونا و رابطه نامطلوب با غرب دچار مشکل شده بود را هم تا حدی بهبود داده است. در ادامه این مطب با عروسک های لبوبو بیشتر آشنا می شویم.
لبوبو چیست؟
لبوبو هم یک شخصیت داستانی و هم یک برند است. این کلمه معنای خاصی ندارد، بلکه نام یکی از شخصیت های مجموعه اسباب بازی «هیولاها» می باشد که توسط هنرمند هنگ کنگی، «کاسینگ لونگ» (Kasing Lung)، خلق شده. صورت های از جنس وینیل عروسک های لبوبو به بدن هایی پولیشی وصل هستند و با گوش های تیز، چشم های بزرگ و خنده ای بازیگوشانه که نشان دهنده دقیقا 9 دندان است، این عروسک ها خود را به جهانیان معرفی کرده اند.
بر اساس وبسایت رسمی لبوبو، این عروسک مهربان و همواره آماده کمک رسانی است، اما اغلب نتیجه معکوس را رقم می زند. عروسک های لبوبو در چندین مجموعه هیولاها حضور داشته اند. برند لبوبو شخصیت های دیگری هم دارد که منبع الهام عروسک های محبوب دیگری بوده اند؛ مثل رهبر قبیله، «زیمومو» (Zimomo)، و دوستش «موکوکو» (Mokoko). بعضی ها نمی توانند تفاوت بین این عروسک ها را متوجه شوند، اما حرفه ای ها به راحتی میان آن ها تمایز قائل می شوند.
پاپ مارت
بخش عمده ای از فروش محصولات پاپ مارت را «جعبه های شانسی» (blind boxes) تشکیل می دهند که در آن خریدار تنها پس از باز کردن جعبه متوجه می شود که چه چیزی خریده. در چند سال اولیه این طرح، پاپ مارت با کاسینگ لونگ بر سر حقوق لبوبو در حال مذاکره بود؛ شخصیتی که در سال 2015 بعنوان کاراکتر داستانی و در سال 2019 در قالب عروسک به علاقه مندان معرفی شد. خود این شرکت در سال 2010 توسط «وانگ نینگ» (Wang Ning) بعنوان یک فروشگاه لوازم متفرقه در پکن افتتاح شده بود. با موفقیت جعبه های شانسی، پاپ مارت اولیه مجموعه عروسک های خود به نام «مالی» (Molly) را در سال 2016 روانه بازار کرد. اما این لبوبو بود که باعث رشد چشمگیر پاپ مارت شد و این شرکت در دسامبر 2020 شروع به فروش سهام خود در بورس هنگ کنگ کرد. این سهام در سال گذشته با رشدی بیش از 500 درصدی روبرو شده.
خود پاپ مارت حالا به یک خرده فروش بزرگ تبدیل شده است. این شرکت بیش از 2 هزار دستگاه فروش را در سرتاسر جهان در اختیار دارد و علاقه مندان می توانند در فروشگاه های فیزیکی و مجازی در بیش از 30 کشور عروسک های لبوبو را خریداری کنند. از آمریکا و بریتانیا گرفته تا استرالیا و سنگاپور، تقاضا برای این کالاها آنقدر بالا بوده که بعضی از فروشگاه ها اخیرا فروش خود را به صورت موقت متوقف کرده اند. فروش خارج از چین حدود 40 درصد از درآمد کل پاپ مارت را در سال 2024 تشکیل داد. محبوبیت رو به رشد لبوبو باعث تولید عروسک های تقلبی هم شده و مقامات گمرک چین در ماه جون اعلام کردند که بیش از 70 هزار عروسک تقلبی را مصادره کرده اند.
عروسکی جهانی
قبل از اینکه مردم کشورهای دیگر جهان با لبوبو آشنا شوند، شهرت این عروسک ها به چین محدود بود. محبوبیت این عروسک ها به اواخر سال 2022 و رفع محدودیت های پاندمی کرونا در چین برمی گردد. کاربران اینترنت در چین، ترندها و چالش های فراوانی را ایجاد می کنند که جهانی نمی شوند، اما قصه برای لبوبو جور دیگری رقم خورد و به سرعت شاهد مشهور شدن این عروسک در کشورهای جنوب شرق آسیای همسایه چین بودیم. مقرون به صرفه بودن آن هم در این زمینه بی نقش نبوده. با اینکه افزایش تقاضا باعث رشد قیمت لبوبو در بازار دست دوم شده، بیشتر این عروسک ها بین 20 تا 50 دلار قیمت دارند که برای جامعه هدف این محصولات قابل قبول است.
وقتی «لیسا»، سوپراستار گروه موسیقی پاپ کره ای «بلک پینک»، در آپریل 2024 عکس هایی با عروسک های لبوبوی مختلف را در صفحه اینستاگرام خود منتشر کرد، محبوبیت آن چند برابر شد. افراد مشهور دیگر هم این حرکت را ادامه دادند تا لبوبو در سال جاری به یک پدیده بین المللی تبدیل شود. در ماه فوریه عکسی از یک عروسک لبوبوی متعلق به ریانا در کیفش منتشر شد. کیم کارداشیان تصویری از کلکسیون 10 عروسک لبوبوی خود را دو ماه پس از این اتفاق در اینستاگرام منتشر کرد. در ماه می هم «دیوید بکام» تصویری از لوبویی که دخترش به او داده بود را در این شبکه اجتماعی به اشتراک گذاشت. حالا این عروسک ها در همه جا دیده می شوند و به پدیده ای فراگیر تبدیل شده اند.
عوامل موفقیت
هنوز زود است که بطور قطعی درباره دلیل اصلی موفقیت لبوبو حرف بزنیم. توضیح جذابیت این عروسک، مثل ترندهای فراگیر دیگر سخت است و بیشتر می توان آن را حاصل زمان بندی، سلیقه و عوامل تصادفی اینترنتی دانست. البته پکن قطعا از نتیجه بدست آمده خرسند است. آژانس خبری دولتی چین، «شینهوآ»، می گوید که لبوبو خلاقیت، کیفیت و فرهنگ چین را در زبانی نشان می دهد که برای مردم جهان قابل فهم است و در عین حال به همگان فرصت دیدن چینی باحال را می دهد. شینهوآ نمونه های دیگری از جهانی شدن محصولات فرهنگی این کشور را هم در کنار لبوبو آورده که مهم ترین آن ها بازی ویدئویی «افسانه سیاه: ووکانگ» (Black Myth: Wukong) و انیمیشن «نژا» (Nezha) هستند که قسمت دوم این انیمیشن موفق شد تا به فروش جهانی بیش از 2 میلیارد دلار برسد.
بعضی از تحلیلگران از موفقیت شرکت های چینی، از تولیدکنندگان خودروهای برقی گرفته تا توسعه دهندگان هوش مصنوعی و خرده فروشی ها، در زمانی که غرب نگران جاه طلبی های این کشور است، غافلگیر شده اند. موسس و رئیس شرکت مشاور «iMpact»، آقای «کریس پریرا» (Chris Pereira)، می گوید: «شرکت ها و برندهایی مثل بیوایدی، دیپسیک و لبوبو یک نقطه اشتراک دارند؛ آن ها انقدر خوب هستند که کسی به چینی بودن شان اهمیتی نمی دهد.»
تعداد دنبال کنندگان لبوبو در شبکه های مجازی رو به افزایش است و میلیون ها نفر باز کردن جعبه این عروسک ها را مشاهده می کنند. یکی از محبوب ترین این ویدئو ها در ماه دسامبر 2024 منتشر شده بود و نیروهای امنیتی یکی از فرودگاه های آمریکا را نشان می دهد که کنجکاوانه دور مسافری جمع شده اند تا ببینند چه عروسکی در جعبه لبوبوی بازنشده او قرار دارد. عنصر غافلگیری بخش قابل توجهی از جذابیت این عروسک ها برای خریداران است. بعضی ها به دنبال جمع آوری عروسک خاصی هستند و آنقدر جعبه لبوبو می خرند تا عروسک مورد نظر خود را پیدا کنند. سوالی که هنوز جواب آن را نمی دانیم، این است که آیا لبوبو یک ترند زودگذر باقی می ماند و یا به جز جدایی ناپذیری از سرگرمی های عامه تبدیل می شود.