فستیوال مرسه (بارسلونا)
فستیوال «مرسه» (La Mercè به معنی رحمت) برای گرامیداشت قدیس حامی بارسلونای اسپانیا، بانوی رحمت یا همان مریم مقدس، همه ساله در این شهر برگزار می شود. روز اصلی این فستیوال هرگز تغییر نمی کند و در 24 سپتامبر جشن گرفته می شود، اما مراسم های دیگر را در نزدیک ترین آخر هفته به این روز شاهد خواهیم بود. این جشنواره مهم ترین جنبه های فرهنگ کاتالان و جدیدترین جنبش های هنری را گرد هم می آورد. بیش از 600 فعالیت رایگان در طول مرسه برگزار می گردد، درنتیجه بی دلیل نیست که مردم بارسلونا در این فستیوال مشارکت بالایی دارند.
مرسه را نوعی خداحافظی با فصل تابستان هم می توان قلمداد کرد. باسیلیکایی برای ادای احترام به بانوی رحمت در محله گوتیک بارسلونا وجود دارد؛ شخصی که در سال 1868 توسط پاپ پیوس نهم به صورت رسمی قدیس حامی بارسلونا نام گرفت. بعضی از موزه ها و ساختمان های تاریخی شهر در طول روزهای این جشنواره در دسترس کامل مردم قرار می گیرند. در ادامه این مطلب با بزرگترین فستیوال بارسلونا بیشتر آشنا می شویم که علاوه بر جنبه های مذهبی دیرین خود، به جز جدایی ناپذیری از فرهنگ این شهر هم تبدیل شده است.
تاریخچه قدیس حامی بارسلونا
ارتباط میان بانوی رحمت و شهر بارسلونا به زمان بازپسگیری اندلس برمی گردد. بر اساس افسانه ها، «پادشاه خایمه یکم»، «سنت پیتر نولاسکو» و «سن رامون د پنیافورت» به صورت همزمان در آگوست 1218 از مریم مقدس پیامی را دریافت کردند؛ بانوی رحمت از آن ها خواست تا یک فرقه مذهبی را برای نجات مسیحیان از دست ساراسن ها ایجاد کنند. قرن ها بعد معجزه دیگری در سال 1687 رخ داد که باز هم به این بانو نسبت داده شد. بارسلونا دچار طاعون ملخ شده بود و مردم آن با دعا از بانوی رحمت خواستند تا آن ها را از این همه گیری نجات دهد. با حل شدن این مشکل، شورای شهر تصمیم گرفت که مریم مقدس به قدیس حامی شهر تبدیل شود، اما همانطور که پیشتر ملاحظه کردید، تایید رسمی آن توسط پاپ بیش از 2 قرن طول کشید.
سرگرمی های خیابانی
بیش از 2 هزار هنرمند در این جشنواره 4 یا 5 روزه شرکت می کنند. همه مردم به این مهمانی خیابانی بزرگ دعوت هستند که برای آشنایی با تنوع فرهنگی بارسلونا گزینه فوق العاده ای است. تمام این رویدادها رایگان می باشند و از ساعت 11 صبح تا 4 بعد از ظهر به صورت روباز برگزار می شوند. رقص، سیرک، گروه های موسیقی سازهای کوبه ای، نمایش های خیابانی، رقص نور و آتش بازی تعدادی از سرگرمی های خیابانی مرسه هستند. این فستیوال علاوه بر دنبال کردن جدیدترین ترندهای هنری، به سنت های کاتالان هم پایبند است و شرکت کنندگان می توانند به درک بهتری از فرهنگ عامه این منطقه در جشنواره ای برسند که سالانه بیش از 600 هزار نفر را به خود جذب می کند. «پارک سیوتادلا» یکی از مکان هایی است که هنر خیابانی در آن متمرکز است و شرکت های تئاتر در آنجا اغلب نمایش های مخصوص کودکان را اجرا می کنند. رویدادهای سیرک معمولا در «قلعه مونجوئیک» (Montjuïc Castle) برگزار می شوند.
رژه آغازین
مراسم های مرسه با رژه بسیار بزرگی از غول و اژدها به نام toc d’inici آغاز می شود. در ادامه طلب زنی و نواختن سازهای کوبه ای را خواهید شنید. این رژه از خیابان «لا رامبلا» آغاز می شود و از مسیر «خیابان فران» (Carrer de Ferran) به «میدان سنت میگل» (Plaça de Sant Miquel) می رسد. شرکت کنندگان با ریتم موسیقی می رقصند که توسط بیش از 40 موسیقیدان نواخته می شود؛ هنرمندانی که با سازهای نامعمولی مثل طبله تنها یک روز در سال در کنار یکدیگر می نوازند. رژه آغاز مرسه با رقصی میان عروسک های غول پیکر پادشاه خایمه یکم و ملکه «ویولانت آراگون» پایان می پذیرد.
با نواخته شدن طبل ها، مردم متوجه می شوند که غول ها حالا قرار است که در خیابان های بارسلونا به حرکت بیفتند. عروسک های بسیار بزرگی از پادشاهان و اشرافیان تاریخ این منطقه در مسیر حرکت خود می چرخند تا همه فرصت دیدن شان را داشته باشند. همانطور که پیشتر به آن اشاره کردیم، خایمه یکم و ویولانت دو عروسک غول پیکر اصلی مراسم هستند که همراهان مختلفی در راه خود خواهند داشت. عروسک های نمایانگر پادشاه سلیمان و ملکه بلقیس از «باسیلیکای سانتا ماریا دل مار» مسیر خود را آغاز می کنند. «مصطفی» و «الیسندا» یک پادشاه مسلمان اسپانیا با شمشیرهای شرقی و سابر و یک بانوی قرون وسطایی هستند که از کلیسای «سانتا ماریا دل پی» خارج می شوند؛ زوج کله گنده Capgrossos Macers برای رقص زیبای La Gavaldana به آن ها ملحق می شوند.
حیوانات سنتی کاتالان مثل ورزا، قاطر گلآذین، شیر تاجدار، مار و عقاب این غول ها را همراهی می کنند که مورد آخر نمادی از یحیای تعمید دهنده است. اژدهایی با دم مار و بال خفاش هم اغلب در این مراسم حاضر است. شاید خاص ترین حیوانی که در این رژه عروسکی از آن را می بینیم، La Cuca Fera باشد؛ این حیوان ترکیبی از سر گربه و بدن لاکپشت است. نبرد میان مسیحیان و ترک ها در قالب 8 شخصیت در این رژه تجسم پیدا می کند. از آغاز تا پایان رژه مشخص است که با یک فستیوال معمولی مواجه نیستیم و می توانیم انتظار مراسم های منحصر به فرد دیگری را هم داشته باشیم.
رقص ساردانا
ساکنین محلی برای شرکت در رقص کاتالان «ساردانا» (sardana) لباس سنتی می پوشند و در آن سوی کلیسای جامع گرد هم می آیند. در لحظه شروع رژه شرکت کنندگان در حلقه بزرگی دست یکدیگر را می گیرند و با موسیقی «کوبلا» (cobla) می رقصند. رقابت ها و رقص های گروهی در طول فستیوال مرسه برگزار می شوند. در روز 24 سپتامبر همواره شاهد مسابقه Colles Sardanistes هستیم که در آن گروه هایی از سرتاسر اسپانیا با یکدیگر رقابت می کنند. یک رقص آزاد هم بعد از این رقابت برگزار می گردد که همه می توانند در آن شرکت کنند.
آتش بازی و برج انسانی
دو مورد دیگر از مراسم های کم نظیر مرسه، آتش بازی correfoc و «برج های انسانی» (castells) هستند. مورد اول یکی از سنت های کاتالان است که در آن رژه ای از شیاطین به آتش بازی مشغول می شوند. تماشاگران بهتر است که عینک بزنند و کلاه بر سر داشته باشند و همچنین لباس آستین بلند بپوشند تا اگر جرقه ای به سمت شان آمد، با مشکلی شدیدی روبرو نشوند. سپس اژدهایی هم به شیاطین ملحق می شود و همگی به آتش بازی می پردازند. از طرف دیگر، برج های انسانی که می توانند تا 10 متر هم ارتفاع داشته باشند، نمونه های شگفت انگیزی از کار گروهی هستند که در آن کوچک ترین کودک بعنوان آخرین انسان روی برج انتخاب می شود. تیم های مختلفی در این مراسم شرکت می کنند تا برج های خود را به رخ رقیبان بکشند. فستیوال مرسه با یک رویداد آتش بازی موزیکال در «میدان اسپانیا» در نزدیکی «فواره جادویی مونجوئیک» (Magic Fountain of Montjuïc) به پایان می رسد.