جشنواره فیلم کن | رویداد | فرانسه | نخل طلا | اسکار | گلدن گلوب | بفتا

شهر زیبای «کن» (Cannes) که در ناحیه «کوت دازور» یا «ریویرای فرانسه» در جنوب این کشور واقع است، یکی از معتبر و پر زرق و برق ترین جشنواره های فیلم در دنیا را همه ساله میزبانی می کند. با اینکه تنها افراد خاصی به رویدادهای اصلی فستیوال دعوت می شوند، اما کن زیارتگاه عاشقان سینما از سرتاسر جهان است و توجه فیلم دوستان را همواره به خود جلب می کند. در ادامه این مطلب با تاریخچه جشنواره فیلم کن، مهم ترین جوایزش، شرایط ورود به آن و نکات مهم دیگر این فستیوال آشنا خواهیم شد.

 

تاریخچه

فستیوال کن برای به چالش کشیدن متفقین در جنگ جهانی دوم کار خود را آغاز کرد. «هیتلر» و «موسولینی» در «جشنواره فیلم ونیز» در سال 1938 دست بردند تا فیلم های پاروپاگاندای این کشورها برنده شوند که این اقدام باعث خشم جامعه بین المللی سینما شد. «فیلیپ ارلنگر» (Philippe Erlanger)، دیپلمات فرانسوی، که می خواست یک جشنواره غیرسیاسی به دور از چنین دخالت هایی را تاسیس کند، رهبری فستیوال جدیدی در شهر ساحلی کن را پیش گرفت. این جشنواره که ابتدا «جشنواره بین المللی فیلم» نام داشت، پس از ویرانی های جنگ به گواهی بر قدرت پایدار هنر تبدیل شد.

جشنواره کن در سال های اولیه تاسیس خود هم جنگ سرد و هم رسوایی های هالیوودی را پشت سر گذاشت، اما آوازه بین المللی آن به تدریج گسترش یافت. تهیه کنندگان آن «کاخ جشنواره» (Palais des Festival) را در سال 1951 ساختند که به سازه ای دائمی برای فعالیت های فستیوال تبدیل شد. جوایز جشنواره بر عنصر هنری آن افزودند؛ جوایزی که با معرفی «نخل طلا» (Palme d’Or) در سال 1955 به بالاترین سطح خود رسیدند. «بازار فیلم» (Marché du Film) کن 4 سال بعد راه اندازی شد تا به سرعت به بزرگترین و تاثیرگذارترین بازار فیلم جهان تبدیل شود.

جشنواره کن با اضافه کردن بخش های جانبی قابل توجهی مثل «هفته منتقدان» (Semaine de la Critique) در سال 1961 و «دو هفته کارگردانان» (Quinzaine des Cinéastes) در سال 1969 و با نمایش آثار فیلم سازان نوظهور و آوانگارد، وسعت بیشتری پیدا کرد. در سال 1967 دومین جایزه پراهمیت این جشنواره به نام «جایزه بزرگ» (Grand Prix) برای اولین بار ارائه شده بود که نباید آن را با جایزه بزرگ هفته منتقدان اشتباه گرفت چون جایزه دوم برخلاف جایزه اول و نخل طلا با پردخت هزینه ای برای تسهیل توزیع بین المللی فیلم برنده جایزه همراه است. بخش «نوعی نگاه» (Un Certain Regard)، رقابتی در موازای نخل طلا که روی داستان های غیرسنتی تمرکز دارد، در سال 1978 معرفی شد. «سینه فوندانسیون» (Cinéfondation) نهاد مجزایی است که درون جشنواره کن فعالیت و از فیلم سازان نوظهور حمایت می کند؛ این بخش در سال 1998 بنا نهاده شده بود. هر ساله این بنیاد آثار کوتاه و متوسط از مدارس فیلم از سرتاسر جهان را به نمایش می گذارد.

 

هیئت داوران

فستیوال کن هر ساله یک کمیته انتخاب را برای بررسی همه فیلم های ارسالی تعیین می کند. از تقریبا 2 هزار فیلمی که هر سال به این جشنواره ارسال می شوند، این کمیته حدود 50 فیلم بلند و 10 فیلم کوتاه را بعنوان بخشی از گزینش رسمی اش انتخاب می کند. اکران فیلم ها در طبقه بندی های متفاوتی صورت می پذیرد؛ از جمله رقابت اصلی هیئت داوران، انتخاب های سینه فوندانسیون، فیلم های حاضر در دسته نوعی نگاه و فیلم های خارج از رقابت.

 

جوایز

جوایز اصلی جشنواره فیلم کن از این قرار هستند:

نخل طلا: بهترین فیلم رقابت رسمی.

جایزه بزرگ: بهترین فیلمی که ابتکار و روحیه پرسشگری را نشان می دهد.

جایزه هیئت داوران: توسط هیئت داوران به یک فیلم بلند یا بازی استثنایی بازیگری اهدا می شود.

بهترین بازیگر مرد: بهترین بازی توسط یک بازیگر مرد.

بهترین بازیگر زن: بهترین بازی توسط یک بازیگر زن.

بهترین کارگردان: بهترین کارگردان یکی از فیلم های حاضر در رقابت ها.

بهترین فیلمنامه: بهترین فیلمنامه اقتباسی یا غیراقتباسی.

دوربین طلایی: بهترین فیلم ساخته شده توسط یک کارگردان جدید از همه بخش ها.

نخل طلای فیلم کوتاه: بهترین فیلم کوتاه.

جایزه نوعی نگاه: بهترین فیلمی که روی داستان های غیرسنتی تاکید دارد.

 

اما این ها تنها جوایز هیئت های داوران رسمی هستند و بخش های فرعی هر کدام جوایز خود را اهدا می کنند.

 

ارتباط با مراسم های فیلم دیگر

با اینکه موفقیت در جشنواره کن تضمینی بر موفقیت در مراسم های فیلم بعدی مثل «اسکار»، «گلدن گلوب» و یا «بفتا» نیست، این فستیوال سال های زیادی است که فیلم ها را به مخاطبین بین المللی می شناساند و باعث تحسین آن ها می شود. فیلم های شاخصی مثل «اینک آخرالزمان»، «راننده تاکسی»، «پالپ فیکشن» و «پیانو» همگی قبل از بردن جوایز متعدد دیگر ابتدا نخل طلا را برده بودند. «انگل»، شاهکار «بونگ جون هو» از کره جنوبی، در سال 2019 بعنوان اولین فیلم برنده نخل طلای این کشور تاریخ ساز شد و درنتیجه تا حدی از شدت غافلگیری موفقیت تاریخی این فیلم در اسکار 2020 کاسته شد؛ جایی که در آن انگل به اولین فیلم غیرانگلیسی زبانی تبدیل گشت که جایزه بهترین فیلم را می برد.

 

ارسال فیلم به جشنواره کن

دستورالعمل هایی برای چهار دسته مهم کن وجود دارد، اما همه فیلم ها باید فرم ورود آنلاینی را پر کنند و فیلم خود را به صورت آنلاین یا از طریق پست برای جشنواره بفرستند.

نوعی نگاه: فیلم های بلند باید تا 12 ماه قبل از جشنواره تولید شده باشند و در هیچ رویداد بین المللی دیگری پخش نشده باشند. فیلم های «رقابت اصلی» هم باید مجوز اکران در فرانسه را دریافت کرده باشند.

فیلم های کوتاه: فیلم هایی با طول کمتر از 15 دقیقه که از قوانین مشابهی پیروی می کنند، اما از الزام اکران در سینمای فرانسه معاف هستند.

سینه فوندانسیون: فیلم های این دسته باید بین 35 تا 60 دقیقه باشند و توسط یک دانشجو بعنوان بخشی از برنامه درسی مدرسه فیلمش کارگردانی و تا 18 ماه قبل از فستیوال تولید شده باشند. این فیلم ها نباید در هیچ فستیوال بین المللی فیلمی نمایش داده شده باشند، اما می توانند در کشور منبع اکران شده باشند. این دسته تنها مخصوص دانشجویان مدارس فیلم است و فیلم های دانش آموزی را نمی پذیرد. مستندها هم در سینه فوندانسیون پذیرفته نمی شوند.

کلاسیک: جشنواره کن فیلم های کلاسیک را هم خارج از بخش های رقابتی اکران می کند تا تاریخ سینما را جشن بگیرد.

 

تاریخ و مکان برگزاری فستیوال فیلم کن

جشنواره کن همه ساله در ماه می و در شهری با همین نام برگزار می شود؛ کن 2025 در تاریخ 13 می آغاز شده و در روز 24 این ماه به پایان می رسد. اما رویدادهای ویژه ای به موازای فستیوال اصلی در مکان های دیگری برگزار می شوند. «تئاتر کواست» (Theatre Croisette) واقع در هتل «جی دبلیو ماریوت» و سالن های متعدد دیگری در شهر کن میزبان دو هفته کارگردانان هستند. هفته بین المللی منتقدان در سینمای «اسپاس میرامار» (Espace Miramar) این شهر برگزار می شود.

 

رفتن به جشنواره فیلم کن

با اینکه دسترسی به انتخاب های رسمی محدود است، عاشقان فیلم همچنان می توانند جادوی جشنواره کن را از طریق اکران های عمومی در «سینما د لا پلاژ» (Cinéma de la Plage) و کاوش بخش های فرعی مثل دو هفته کارگردانان و هفته بین المللی منتقدان تجربه کنند. حرفه ای های این حوزه می توانند با بهره گیری از کارگاه های صنعت سینما، رویدادهای نتورکینگ و بازار فیلم به فرصت های بی نظیری برای ارتباط برقرار کردن و غوطه ور شدن در قلب تپنده سینمای جهان دست یابند. جشنواره کن به شهروندان این شهر اجازه می دهد تا برای دریافت گواهی «Cinéphiles» درخواست دهند. این دسته به متقاضیان اجازه دسترسی به فیلم های انتخابی رسمی و بخش های فرعی را در سالن هایی منتخب به همراه اکران هایی در کاخ جشنواره را می دهد. گروه های آموزشی و سازمان های Cinéphiles هم می توانند برای دریافت این گواهی درخواست دهند.