آلمان و فرانسه قرار است میزبانی سازوکار ویژه مالی ایران و اروپا را به صورت مشترک بر عهده بگیرند؛ اقدامی که می تواند کوشش های خصمانه آمریکا علیه برنامه های تجاری و ارزی ایران را خنثی کند، اما هنوز این خبر توسط منابع رسمی تایید نشده است.

به گزارش خبرنگاران، با خروج آمریکا از برجام و شروع دور جدید تحریم های ظالمانه آمریکا علیه ایران، تمامی کشورهای مشارکت نماینده در برجام به جز آمریکا بیان کردند که به این قرارداد پایبند می مانند و راه هایی را برای دسترسی ایران به منافع اقتصادی این قرارداد در نظر خواهند گرفت.

در همین راستا، از حدود چند ماه قبل اتحادیه اروپا از ایجاد یک سازوکار ویژه مالی (SPV) برای تسهیل تجارت با ایران اطلاع داد و براساس آن چه گفته شد این سازوکار تنها به کشورهای عضو اتحادیه اروپا مربوط نمی شد و همه کشورها بر اساس آن چه اروپایی ها قرار بود طراحی نمایند، می توانستند از این سیستم برای تجارت با ایران استفاده نمایند.

به دنبال اجرای دور دوم تحریم های آمریکا، سامانه خدمات پیغام رسان مالی سوئیفت دسترسی برخی بانک های ایرانی که در فهرست تحریم های ثانویه آمریکا بودند را به این سامانه قطع کرد.

اما در حالی که قرار بود سازوکار ویژه اروپا تا 10 آبان طراحی گردد و به اجرا برسد، هنوز اقدام عملی جدی در این زمینه انجام نگردیده و اینکه هنوز حتی تعیین نیست که اروپا پای قول خود خواهد ماند یا بازهم مانند گذشته در زمین آمریکا بازی می نماید.

گفته می شد که اروپا با این اقدام علاوه بر کوشش برای نگه داشتن ایران در برجام، به دنبال راهی برای خروج اقتصاد جهانی از زیر سلطه دلار و تغییر ارز مورد مبادله در جهان به سایر ارزها به جز دلار است.

آمریکا نیز اخیرا نسبت به دور زدن تحریم های ایران از سوی شرکت ها و بانک های اروپایی به آن ها هشدار داده است و همین امر بسیاری از کشورها و بانک های اروپایی را برای همکاری با ایران در چارچوب این سازوکار مالی ویژه بر سر دو راهی قرار داده است.

یکی از مهم ترین موانعی که سر راه ایجاد این سازوکار مالی قرار گرفته، پیدا کردن کشور و مرکزی است که بتواند میزبان این سازوکار ویژه مالی برای ایران باشد و هرچند در ابتدا گفته می شد که فرانسه و آلمان هر دو برای پذیرفتن میزبانی این سازوکار مالی، اعلام آمادگی نموده اند، در هفته های گذشته خبرهایی مبنی بر اینکه اتریش به عنوان میزبان انتخاب گردیده و میزبانی را نپذیرفته است، منتشر شد.

از سوی دیگر پس از آن، گفته شد که لوکزامبورگ نیز میزبانی این سازوکار برای تسهیل روابط تجاری با ایران را نپذیرفته است.

هفته گذشته محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران نیز بر این موضوع صحه گذاشت و بیان کرد که اروپا برای تعیین کردن کشور میزبان سازوکار ویژه مالی ایران دچار چالش است.

وی در خصوص آخرین اقدامات اجرا شده در راستای تبیین سازوکار SPV برای برقراری کانال مالی میان ایران و اروپا، گفت: اروپایی ها عنوان می نمایند که برای پیدا شدن کشوری که میزبان این سازوکار باشد، قدری با چالش روبرو هستند.

وزیر امور خارجه کشورمان با اشاره به اینکه بحث ها در این موضوع هنوز ادامه دارد و با طرف های اروپایی در تماس هستیم تا وضعیت تعیین گردد، اظهار کرد که در واقع برخی کشورها که به عنوان میزبان پیشنهاد شدند این امر را نپذیرفتند و مذاکرات برای تعیین شدن میزبانی سازوکار SPV ادامه دارد.

به گفته ظریف، جمهوری اسلامی ایران همواره اعلام نموده که انتخاب های متعددی دارد از این رو انتخاب هایمان براساس منافع ملی و بر اساس سازوکاری که در کشور تعریف گردیده اتخاذ می گردد و اتحادیه اروپا و سایر اعضای باقی مانده برجام می دانند که بدون تامین نیازهای جمهوری اسلامی ایران و در واقع عواید اقتصادی که برجام برای کشورمان دارد، امکان تداوم وضعیت وجود ندارد.

در واقع با این سخنان وزیر امور خارجه ایران، اروپا باید متوجه می شد که ایران تا زمانی در برجام خواهد ماند که شانس استفاده از مزایای سیاسی و اقتصادی آن وجود داشته باشد و در غیر این صورت ایران نیز الزامی برای ماندن در برجام ندارد؛ موضوعی که اروپایی ها به شدت بر آن تاکید دارند و هدف نخستین تمام کشورهای اروپایی، نگه داشتن ایران در برجام است.

اما با وجود چالش هایی در بر سر راه انتخاب میزبان این سازوکار وجود دارد، گفته می گردد که آلمان و فرانسه احتمالا در طرحی مشترک، میزبانی کانال مالی اتحادیه اروپا را بر عهده خواهند گرفت.

این موضوع به نقل از روزنامه وال استریت ژورنال از بروکسل اعلام شد که در این طرح اگر فرانسه میزبان این کانال مالی گردد، یک مقام آلمانی ریاست آن را برعهده خواهد گرفت و اگر این مسئولیت را آلمان برعهده بگیرد، ریاست کانال مالی را یک مقام فرانسوی بر عهده خواهد گرفت.

بر اساس گزارش یورونیوز، کانال مالی اتحادیه اروپا برای معامله با ایران موسوم به SPV، کانالی خواهد بود که تجارت میان ایران و اتحادیه اروپا در شرایطی که آمریکا ایران را تحریم نموده است، تسهیل خواهد نمود.

این رسانه اروپایی گفته است که ایجاد کانال مالی کوششی است از سوی اتحادیه اروپا برای نجات برجام که در سال 2015 میان قدرت های جهانی و ایران امضاء شد. با خروج دونالد ترامپ رئیس جمهوری ایالات متحده آمریکا از این توافق، اتحادیه اروپا کوشش دارد با باز کردن مسیری ویژه و خارج از نفوذ ایالات متحده آمریکا برای معاملات تجاری با ایران، تهران را تشویق کند که همچنان پایبند به برجام باقی بماند.

نکته ای که در این گزارش جالب به نظر می آید این است که عنوان گردیده این کانال مالی برای ایجاد روابط تجاری بین اتحادیه اروپا و ایران است، اما این در حالی است که مقامات اروپایی در ابتدای امر تاکید نموده بودند که این سازوکار فقط مختص کشورهای اروپایی نیست و همه کشورهای جهان می توانند از این طریق به تجارت با ایران بپردازند.

البته این خبر هنوز از قول منابع رسمی ایرانی یا اروپایی تایید نگردیده و ممکن است فقط در حد گمانه زنی باشد، اما با توجه به اخباری که از چند ماه قبل در این باره شنیده می شد، بعید نیست که آلمان و فرانسه راسا برای در اختیار دریافت میزبانی این سازوکار اقدام نمایند؛ در واقع این کشورها در ابتدا کوشیده اند برای جلوگیری از تنش با آمریکا، کشور دیگری را قانع نمایند که میزبانی این سازوکار را بپذیرد، اما به دلیل عدم پذیرش این موضوع از سوی کشورهای ثالث، فرانسه و آلمان محتمل ترین گزینه های میزبانی این سازوکار مالی ویژه هستند.

اما این تنها گزینه ایران برای نقل و انتقالات مالی نیست و گفته می گردد که ایران در هر حوزه رایزنی هایی را برای تمرکز بر تجارت خود انجام می دهد که ایجاد یک صندوق مالی جداگانه از سوی کشورهای آسیایی، استفاده از ارز مجازی، استفاده از پول های ملی در روابط تجاری با کشورهای هم پیمان و... و. از جمله برنامه هایی است که ایران هم زمان با اقدامات اروپا پیگیری می نماید.

این در حالی است که بسیاری از بانک های ایرانی در حال حاضر مسئله ای برای واردات کالاهای اساسی، دارو و اقلام بشردوستانه ندارند و دسترسی تعداد قابل توجهی از بانک های ایرانی به سیستم سوئیفت هنوز قطع نگردیده است.

سازوکار مالی ویژه اگر به همان شکلی که اروپایی ها وعده دادند، اجرایی گردد، در صورت همکاری بانک های مهم اروپایی با این سازوکار، می تواند جایگزین مناسبی برای سوئیفت باشد و در عین حال کوشش های آمریکا را برای جلوگیری از نقل و انتقالات پولی ایران خنثی کند.

پیش از این محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران گفته بود که بانک مرکزی هفت کشور اروپایی از جمله آلمان و فرانسه اعلام نموده اند که با ایران روابط مالی خود را ادامه خواهند داد.

با این حال قطعا سیاست مداران ایرانی تا زمانی که این سازوکار از سوی اروپا ایجاد و دستاوردهای آن برای ایران انجام نگردد، پیگیری های خود را از اروپایی ها ادامه خواهند داد.

• موضوعات مرتبط:
• راهنمای سفر اروپا