رتبه بندی ادوار جام جهانی | فوتبال | قسمت اول

جام جهانی فوتبال که اولین دوره آن در سال 1930 در اروگوئه برگزار شد، مهم ترین رویداد فوتبالی جهان و بعد از المپیک محبوب ترین رویداد ورزشی دنیا محسوب می شود. البته همه دوره های جام جهانی کیفیت یکسانی نداشته اند و بعضی از این مسابقات بیشتر در یادها مانده اند. وبسایت ESPN پیش از جام جهانی 2022 تمام دوره های جام جهانی را بر اساس عوامل مختلف رتبه بندی کرد که در این مطلب چهارقسمتی این رتبه بندی را با دلایل نویسندگان این وبسایت برای تصمیمات خود با شما به اشتراک می گذاریم.

 

شیوه امتیازدهی

راه های متفاوت زیادی برای رتبه بندی یک تورنمنت وجود دارد، اما هیچکدام از آن ها علمی و نهایی نیست. وبسایت ESPN در یک مقیاس 50 امتیازی دوره های جام جهانی را با یکدیگر مقایسه کرده که دو عامل بازیکنان فوق العاده و جنجال ها هر کدام 10 امتیاز و چهار عامل بازی فینال عالی، شگفتی، میزبانی و طرفداران و همچنین تعداد گل ها و میزان هیجان کلی هر کدام 5 امتیاز را در این مقیاس به خود اختصاص داده اند. درنهایت 10 امتیاز به لحظات خاطراه انگیز و ویژگی های منحصر به فرد تعلق گرفته. مشخصا افراد مختلف بر اساس همین مقیاس ها هم به نتایج مختلفی می رسند، اما هدف این سلسله مطالب آشنایی بیشتر با دوره های پیشین این رویداد مهیج قبل از برگزاری جام جهانی 2026 در سال آینده است.

 

21. 1930

میزبان: اروگوئه | فینال: اروگوئه 4-2 آرژانتین | آقای گل: گیرمو استابیله از آرژانتین | امتیاز: 14 از 50

هر رویداد مهمی باید از یک جایی شروع شود و دوره اول جام جهانی فوتبال بخاطر چند دلیل متفاوت این امتیاز پایین را کسب کرده است. از آنجایی که فوتبال در این زمان همچنان به یک محصول کاملا جهانی تبدیل نشده بود، شاهد ستارگان شناخته شده زیادی در این رویداد نبودیم. میزبان این دوره، اروگوئه، در پایان این رویداد، اولین جام جهانی تاریخ را از آن خود کرد. بازی فینال با 6 گل مسابقه مهیجی بود و به نوعی تکرار فینال المپیک 1928 محسوب می شد که در آن بازی هم اروگوئه بر آرژانتین غلبه کرده بود. جام جهانی 1930 تنها با 13 تیم برگزار شد و در آن شاهد ستاره های شاخص زیادی نبودیم، درنتیجه در آن حرفی از شگفتی هم نمی توان زد. در این مسابقات 70 گل زده شد که در مقایسه با دوره های دیگر تعداد کمی است، اما باید توجه داشت که در این رویداد تنها شاهد برگزاری 18 بازی بودیم.

اروگوئه کشور مناسبی برای میزبانی از اولین دوره جام جهانی به نظر می رسید. شش کشور پیشنهادهای میزبانی خود را به فیفا ارسال کرده بودند، اما پنج تای آن ها در ادامه از این فرایند انتخاب کنار کشیدند تا اروگوئه بدون هیچ رقیبی میزبانی را برعهده بگیرد. تمام بازی های جام جهانی 1930 در 3 ورزشگاه برگزار شدند؛ ورزشگاه هایی که با حضور پرشور طرفداران جو خارق العاده ای داشتند. در بازی فینال بیش از 90 هزار تماشاگر حضور پیدا کردند که بیشتر آن ها اروگوئه ای بودند و قهرمانی تیم ملی شان را جشن گرفتند.

از لحاظ حرفه ای بودن، این دوره با دوره های اخیر تفاوت های فراوانی داشت. تیم های اروپایی این مسابقات (بلژیک، فرانسه، رومانی و یوگسلاوی) همگی با قایق برای شرکت در این تورنمنت به اروگوئه آمدند، در حالیکه بازیکنان تیم ملی رومانی تنها یک ماه قبل از شروع تورنمنت توسط پادشاه «کارول دوم» انتخاب شدند؛ حاکمی که در 8 جون 1930 پس از یک کودتا و با کنار زدن پسرش بر تخت پادشاهی تکیه زده بود. تیم ملی رومانی همچنین 8 سال بود که در هیچ مسابقه رسمی شرکت نکرده بود.

 

20. 1934

میزبان: ایتالیا | فینال: ایتالیا 2-1 چکسلواکی (در وقت های اضافی) | آقای گل: اولدریش نیدلی از چکسلواکی | امتیاز: 19 از 50

مدافع عنوان قهرمانی این دوره از رقابت ها را بایکوت کرد و دلیل این کارش هم ظاهر این بود که تیم های اروپایی زیادی به جام جهانی 1930 در اروگوئه نیامده بودند. عدم حضور اروگوئه شانس حذف تنها قهرمان جام جهانی تا آن زمان را از بقیه گرفت و جام جهانی 1934 بیشتر به نمایش قدرت «بنیتو موسولینی» و دولت فاشیستش معروف است. با وجود اتهام های داوری مغرضانه به نفع ایتالیا، مشخص است که تیم ملی این کشور از سایر تیم های این تورنمنت قوی تر بود و نمایش بهتری را ارائه داد.

البته تلاش جسورانه چکسلواکی در بازی فینال قهرمانی ایتالیا را به امری دشوار تبدیل کرد. «آنتونین پوچ» در دقیقه 71 چکسلواکی را 1-0 پیش انداخت، اما تنها 10 دقیقه بعد از آن «رایموندو اورسی» بازی را به تساوی کشاند تا دومین فینال تاریخ جام جهانی به وقت های اضافه برود. بعد از 5 دقیقه از شروع نیمه اول وقت اضافه، آنجلو سکیاویو بازگشت ایتالیا به این بازی را تکمیل کرد تا این تیم به اولین قهرمانی خود در جام جهانی برسد.

یکی از نکات قابل توجه جام جهانی 1934 این است که «ماتیاس زیندلار» با توپ زدن برای تیم ملی اتریش در این دوره برای اولین و آخرین بار در چنین تورنمنتی بازی کرد. زیندلار یکی از بازیکن های افسانه ای فوتبال در آن دوره بود و تیم ملی کشورش را به مقام چهارمی این رویداد رساند. آلمان بعد از تصاحب اتریش در سال 1938 بشدت خواستار حضور زیندلار در تیم ملی این کشور بود، اما او بارها این پیشنهاد را رد کرد. زیندلار دلیل این موضوع را افزایش سنش عنوان کرد، اما او در 3 آپریل 1938، تنها چند هفته بعد از «آنشلوس» (الحاق اتریش به آلمان نازی)، در آخرین بازی بین المللی اتریش تا پایان جنگ جهانی دوم به میدان رفت و حتی یکی از دو گل تیمش را هم به ثمر رساند. ماتیاس زیندلار سرانجام به شکل مشکوکی در خانه خود در 23 ژانویه 1939 از دنیا رفت.

 

19. 1938

این تورنمنت بخاطر تلاقی ورزش و ژئوپلیتیک یکی از معروف ترین دوره های های جام جهانی است. جنگ جهانی دوم در اوایل سال 1939 آغاز شد، اما در زمان برگزاری این دوره از جام جهانی هم دنیای سیاست بسیار متلاطم بود چون آلمان همسایه اش اتریش را در همین سال به خاک خود ضمیمه کرده بود. درنتیجه اتریش از این تورنمنت کنار کشید و اسپانیا هم بخاطر جنگ داخلی نتوانست تا در آن شرکت کند.

فیفا تصمیم گرفته بود تا برای دومین بار متوالی جام جهانی را در اروپا برگزار کند و از آنجایی که این مسابقات نمی توانست در آلمان برگزار شود، تنها گزینه منطقی برای میزبانی از این تورنمنت فرانسه بود. چند تیم بزرگ مثل آرژانتین و اروگوئه این مسابقات را بایکوت کردند و خود بازی ها هم بعضا با صحنه های زشتی همراه بودند. بازیکنان ایتالیا در بازی یک چهارم نهایی مقابل فرانسه روی لباس سنتی آبی رنگ خود، لباس سیاه پوشیدند و حتی قبل از شروع این دیدار به تماشاگران سلام نازی را نشان دادند. در اواخر این رویداد شایعاتی مبنی بر ارسال پیام های انگیزشی موسولینی به بازیکنان و وادار کردن شان به تغییر لباس هایشان شنیده می شد.

اگر از دنیای سیاست خارج شویم و به بازی روی مستطیل سبز برگردیم، با جام جهانی روبرو بودیم که ایتالیا باری دیگر در آن حرف اول را می زد. تیم ملی این کشور در سه بازی یک چهارم، نیمه نهایی و فینال خود به ترتیب فرانسه، برزیل و مجارستان را شکست داد تا قهرمان آخرین جام جهانی پیش از پایان جنگ جهانی دوم شود. یکی از نوابغ تاریخ فوتبال ایتالیا، «جوزپه مئاتزا»، که نامش را ورزشگاه دو تیم اینتر و آث میلان یدک می کشد، کاپیتان این تیم بود تا برای دومین بار با تیم ملی کشورش قهرمان جام جهانی شود. او در هر دو جام جهانی که در آن حضور داشت، آنقدر درخشید تا در ترکیب تیم منتخب تورنمنت هر دوی آن ها قرار گیرد.

 

18. 1978

میزبان: آرژانتین | فینال: آرژانتین 3-1 هلند | آقای گل: ماریو کمپس از آرژانتین | امتیاز: 24 از 50

از 1966 تا 1974 عاشقان فوتبال 3 جام جهانی خارق العاده را تماشا کردند، اما دوره 1978 موفق نشد تا این روند را ادامه دهد. یکی از مشکلات کاهش ستارگان بزرگ حاضر در این مسابقات بود چون هم «یوهان کرایوف» در سال 1977 از فوتبال ملی خداحافظی کرده بود و هم سه تیم ملی انگلیس، شوروی و چکسلواکی (قهرمان جام ملت های اروپای 1976) جواز صعود به این دوره از جام جهانی را کسب نکرده بودند. البته ستارگانی مثل ریولینوی برزیلی، پائولو روسی ایتالیایی و کنی داگلیش اسکاتلندی در این تورنمنت درخشیدند؛ اسکاتلند در دور گروهی با پیروزی 3-2 برابر هلند در مرحله گروهی یکی از شگفتی های جام جهانی 1978 را رقم زد. بازی های این دوره پرگل بودند و 14 بازی حداقل 4 گل را به خود دیدند، اما سطح مسابقات کمی پایین آمده بود.

یکی دیگر از مشکلات جنجال های ناراحت کننده این رویداد بود. آرژانتین مثل ایتالیای 1934 از فرصت میزبانی خود برای تبلیغ دولت سرکوبگر خود استفاده کرد. امواجی از رقیبان سیاسی واقعی و فرضی در حاشیه این رقابت ها ناپدید شدند؛ بسته شدن نوارهای مشکی بر تیرهای دروازه برای به یاد داشتن همین ناپدیدشدگان بود. همچنین آرژانتین در بازی آخر مرحله دوم گروهی نیازمند این بود که بازی خود را با تفاضل گل بالا ببرد تا به دیدار فینال صعود کند و پیروزی 6-0 آن برابر پرو یکی از مشکوک ترین بازی ها در تاریخ جام جهانی لحاظ می شود. درنهایت هلند بدون کرایوف توانست تا به فینال صعود کند و در بازی نهایی با گل دقایق پایانی «دیک نانینگا» بازی را به وقت اضافه بفرستد. البته «راب رنسنبرینک» می توانست در وقت معمول هلند را قهرمان جهان کند، اما توپ او به تیر دروازه برخورد کرد. در وقت های اضافه «ماریو کمپس» و «دنیل برتونی» با گل های خود آرژانتین را 3-1 پیش انداختند تا تیم ملی این کشور برای اولین بار در سال 1978 قهرمان جام جهانی شود.

 

17. 2018

میزبان: روسیه | فینال: فرانسه 4-2 کرواسی | آقای گل: هری کین از انگلیس | امتیاز: 25 از 50

این جام جهانی نویددهنده بازی های شگفت انگیزی میان ستارگان برتر فوتبال بود، اما در این دوره تاکتیک بر خلاقیت فردی چیره شد و شاهد موفقیت تیم هایی با بازیکن های خوب زیاد و سیستم های بهتر بودیم. لیونل مسی در این جام تنها یک گل زد و کریستیانو رونالدوی چهار گله و تیمش پرتغال با شکست مقابل اروگوئه در مرحله یک شانزدهم حذف شدند. شگفتی بزرگ این جام، نایب قهرمانی کرواسی بود؛ موضوعی که کسب عنوان برترین بازیکن تورنمنت توسط «لوکا مودریچ» را به همراه داشت. البته کرواسی قرعه نسبتا راحتی نسیبش شده بود؛ این تیم برای رسیدن به فینال سه تیم دانمارک، روسیه و انگلیس را حذف کرد. درنهایت این فرانسه بود که با درخشش «آنتوان گریزمان» و « کیلیان امباپه» جام را با خود به خانه برد و در بازی پرگل فینال 4-2 حریف خود را شکست داد.

از دیگر شگفتی های این جام می توان به حذف آلمان در دور گروهی و صعود مکزیک و سوئد از گروه آن به دور بعد اشاره کرد. این بدترین عملکرد آلمان ها در تاریخ جام جهانی تا آن دوره بود. البته سایر تیم های بزرگ به دور حذفی صعود کردند. جام جهانی 2018 کم کارت قرمزترین جام جهانی از دوره 1978 هم بود و با تنها 4 کارت قرمز، جنجال های کمی را روی مستطیل سبز در این تورنمنت شاهد بودیم. بزرگترین مشکلات این رویداد خارج از زمین رخ دادند چون روسیه با اتهامات حقوق بشری قابل توجهی مواجه بود. انتخاب آن ها بعنوان میزبان هم زیر ذره بین قرار گرفت و درنهایت وزارت دادگستری ایالات متحده آمریکا در آپریل 2020 اعلام کرد که نمایندگان روسیه و قطر برای میزبانی جام های جهانی 2018 و 2022 به مقامات فیفا رشوه داده بودند.

 

قسمت اول رتبه بندی ادوار جام جهانی فوتبال به پایان رسید. برای مطالعه دوره های دیگر قسمت بعدی را مطالعه فرمایید.