یک ویروس که سریعا در حال انتشار است، سلامت درختان کاکائو و دانه های خشکیده ای که از آن ها شکلات درست می شود را تهدید می کند و عرضه جهانی محبوب ترین خوراکی دنیا را دارد به خطر می اندازد. حدود 50 درصد از شکلات های جهان ریشه در درختان کاکائو در کشورهای ساحل عاج و غنا در غرب آفریقا دارد. این ویروس مضر به درختان کاکائوی غنا دارد حمله می کند؛ امری که به ضرر 15 تا 50 درصدی برداشت محصولات شان منجر می شود. «بیماری ویروسی ساقه متورم کاکائو» (cacao swollen shoot virus disease یا CSSVD) که بوسیله حشره های کوچکی به نام «شپشک آردی» (mealybug) منتشر می شود، از آسیب رسان ترین تهدیدها برای عنصر تشکیل دهنده شکلات است؛ حشره هایی که برگ ها، جوانه ها و گل های درختان را می خورد.

آقای «بنیتو چن-چارپنتیر» (Benito Chen-Charpentier)، استاد ریاضی دانشگاه تگزاس در آرلینگتون و نویسنده مقاله «پایداری کاکائو: مورد عفونت ویروسی مشترک ساقه متورم کاکائو» (Cacao sustainability: The case of cacao swollen-shoot virus co-infection) در ژورنال «PLoS One» می گوید: «این ویروس تهدیدی واقعی برای عرضه جهانی شکلات است. آفت کش ها به خوبی علیه شپشک های آردی عمل نمی کنند و کشاورزان مجبور هستند تا از شیوع بیماری با قطع درختان آلوده و مقاوم در برابر تکثیر جلوگیری کند. اما با وجود این تلاش ها، غنا بیش از 254 میلیون درخت کاکائو را در سال های اخیر از دست داده است.»

کشاورزان می توانند با واکسینه کردن درختان و مصون کردن آن ها در برابر این ویروس با شپشک های آردی مقابله کنند. اما واکسن ها، به ویژه برای کشاورزان کم درآمد، گرانقیمت هستند و درختان واکسینه برداشت کاکائوی کمتری دارند؛ امری که ویرانگری این ویروس را تشدید می کند. چن-چارپنتیر و همکارانش از دانشگاه کانزاس، دانشگاه Prairie View A&M، دانشگاه جنوب فلوریدا و موسسه تحقیقاتی کاکائوی غنا، استراتژی جدیدی را توسعه داده اند: استفاده از داده های ریاضی برای تعیین فاصله کاشت مناسب بین درختان واکسینه تا کشاورزان از جهیدن شپشک های آردی از یک درخت به درخت دیگر و شیوع ویروس جلوگیری کنند.

چن-چارپنتیر اظهار می کند: «شپشک های آردی چندین راه جابجایی دارند؛ از جمله انتقال از تاج پوش به تاج پوش و حمله شدن توسط مورچه ها یا باد. ما باید مدلی را برای پرورش دهندگان کاکائو خلق می کردیم تا آن ها فاصله امن کاشت درختان واکسینه از درختان غیر واکسینه را بدانند تا بتوانند از انتشار ویروس جلوگیری کنند و در عین حال هزینه ها برای این کشاورزان خرد مناسب باقی بماند.»

این تیم با آزمایش تکنیک های الگوسازی ریاضی دو نوع مدل را ایجاد کرد که به کشاورزان اجازه می دهند تا یک لایه محافظتی از درختان واکسینه کاکائو را دور درختان غیر واکسینه ایجاد کنند. چن-چارپنتیر می گوید: «این مدل ها با وجود آزمایشی بودن شان، هیجان انگیز هستند چون به کشاورزان کمک می کنند تا از محصولات شان محافظت کنند و در عین حال به برداشت بهتری برسند. این موضوع هم برای درآمد خالص کشاورزان خوب است و هم اعتیاد جهانی مان به شکلات.»

 

منبع: وبسایت دانشگاه تگزاس در آرلینگتون (لینک در حال حاضر از کار افتاده است)