کلیسای سن پیتر | گردشگری | واتیکان | رم | ایتالیا

«کلیسای سن پیتر» (St. Peter’s Basilica) که به آن کلیسای جدید سن پیتر نیز می گویند، در شهر واتیکان واقع است. ساخت آن در سال 1506 توسط «پاپ ژولیوس دوم» شروع شد و در سال 1615 بوسیله «پل پنجم» به پایان رسید. این کلیسا در قالب یک صلیب لاتین سه جناحه طراحی شده که گنبدی درست بالای محراب اصلی، در تقاطع صلیب وجود دارد. این گنبد آرامگاه «سن پیتر حواری» است. کلیسای سن پیتر یکی از معروف ترین آثار معماری رنسانس است و عناصر باروک قابل توجه زیادی را در خود جای داده. از این کلیسا اغلب بعنوان بهترین ساختمان دوره اش یاد می شود.

این ساختمان - کلیسای پاپ ها - مکان زیارتی مهمی است. کلیسای سن پیتر و «میدان سن پیتر» که اغلب ده ها هزار کاتولیک را به خود جذب می کنند، برای تعدادی نیایش سرایی به رهبری پاپ در طول سال مورد استفاده قرار می گیرند. کلیسای سن پیتر یکی از چهار کلیسا در جهان است که درجه «بازیلیکا» را دارند؛ سه کلیسای دیگر که همگی در رم هستند، «کلیسای سن جان لاتران»، «کلیسای سانتا ماریا ماجوره» و «کلیسای سن پل خارج از دیوارها» هستند. تا سال 1989، سن پیتر بزرگترین کلیسا در جهان مسیحیت بود. در آن سال، کلیسای «یاموسوکرو» در ساحل عاج ساخته شد که از آن بزرگتر بود.

 

تاریخچه

پاپ نیکولاس پنجم بود که به فکر ساخت این کلیسا افتاد. دلیل این موضوع، وضعیت بد کلیسای قدیمی سن پیتر بود. نیکولاس در سال 1452 به «برناردو روسلینو» دستور داد تا ساخت محرابی را در غرب کلیسای قدیمی شروع کند، اما کار با مرگ نیکولاس متوقف شد. پاول دوم در سال 1470 پروژه را به «جولیانو دا سانگالو» سپرد. در 18 آپریل 1506، ژولیوس دوم اولین سنگ بازیلیکای جدید را بنا نهاد. بر اساس برنامه «دوناتو برامانته» قرار بود که آن در قالب یک صلیب یونانی بنا شود. بعد از مرگ برامانته، «لئو دهم» جانشینانش «رافائل»، «جووانی جوکوندو» و جولیانو دا سانگالو را مامور تغییر صلیب یونانی اولیه به یک صلیب لاتین کرد که در آن ستون هایی سه جناح را جدا کرده اند. بعد از مرگ رافائل در سال 1520، معماران پروژه «آنتونیو دا سانگالو اِلدِر»، «بالدازار پروزی» و «آندرئا سانسووینو» بودند.

بعد از تخریب رم در سال 1527، پل سوم پروژه را به «آنتونیو دا سانگالو یانگر» سپرد. او به نقشه برامانته بازگشت و دیوار جداکننده ای را بین یک ناحیه کلیسای جدید و قسمت شرقی کلیسای قدیمی بنا کرد که همچنان از آن استفاده میشد. بعد از مرگ سانگالو، پل سوم مایکل آنجلو پیر را معمار اصلی کرد؛ مقامی که او در زمان حکمرانی «ژولیوس سوم» و «پیوس چهارم» هم داشت. سپس «پیرو لیگوریو» و «جیاکومو دا ویگنولا» جانشین او شدند. «گریگوری سیزدهم»، «جیاکوکو دلا پورتا» را مسئول پروژه کرد. این گنبد که نسخه اصلاح شده طراحی مایکل آنجلو بود، در نهایت با اصرار «سیکستوس پنجم» تکمیل شد و «گریگوری چهاردم» فرمان احداث فانوس بالای آن را داد. «کلمنت هشتم» محراب کلیسای قدیمی سن پیتر را نابود و محراب اصلی جدیدی را بالای محراب «کالیکتوس دوم» بنا کرد.

پل پنجم نقشه «کارلو مادرنو» را اتخاذ کرد و با بسط دادن شبستان به شرق، بازیلیکا را به شکل یک صلیب یونانی درآورد. ساختار اصلی 187 متری کلیسا به این شکل تکمیل شد. مادرنو همچنین نمای بیرونی سن پیتر را کامل و یک تاقچه را به هر دو انتها اضافه کرد تا بار برج های ناقوس را تحمل کنند. با اینکه مادرنو طراحی هایی را برای این برج های ناقوس از خود بجا گذاشت، فقط یکی از آن ها ساخته شد که آن طراحی متفاوتی بود که «جیان لورنزو برنینی» در سال 1637 اجرا کرد. برنینی تحت فرمان «الکساندر هفتم»، میدان بیضی شکل سن پیتر را طراحی کرد که سایه گذرهای آن به بازیلیکا می رسند.

 

یادگارهای مقدس و هنر

برنینی برای چهار یادگار مقدس مهمی که در آن زمان یا پیش از آن در بازیلیکا بودند، تاقچه هایی را قرار داد: «پرده ورونیکا»، بخشی از «صلیب راستین»، تکه ای از «نیزه مقدس» و جمجمه «آندریاس حواری». برنینی این یادگارهای مقدس را در ایوان های نهادینه در ستون هایی جا داده بود که گنبد روی آن ها قرار دارد. هر ایوان با یک رویه کاری از مرمر «کارارا»ـی تزئین شده تا یادگار درون خود را نشان دهد و همچنین دو ستون کهن را در خود جای داده که با برگ های ویره تزئین شده اند؛ ستون هایی که زمانی جزئی از بازیلیکای قدیمی بودند.

علاوه براین چهار یادگار کلیسای قدیمی، این کلیسا و غارهای زیر آن، جسدها یا یادگارهای قدیس ها و پاپ ها زیادی را در خود جای داده اند. حدود 90 پاپ در «مقبره های پاپ ها» (papal tombs) دفن شده اند که آن ها شامل پاپ اول، «سن پیتر حواری»، نیز می شوند. پاپ هایی که در خود کلیسا دفن شده اند، «سن لئو اول»، «سن گریگوری بزرگ»، «اوربان هشتم»، «سن پیوس دهم»، «سن جان بیست و سوم» و «سن جان پل دوم» هستند. یادگارهای قدیس های مهم شامل «لوقای انجیل نویس»، «شمعون قانوی»، «تادئوس حواری»، «سن گریگوری نازیانزنوس» و «سن جان کریسوستوم» هستند.

داخل کلیسای سن پیتر پر از شاهکارهای دوره رنسانس و هنر باروک است که یکی از معروف ترین آن ها «پیه تا» مایکل آنجلو، آسمانه برنینی بالای محراب اصلی، مجسمه «سن لانجاینوس» در تقاطع صلیب، مقبره اوربان هشتم و کرسی برنزی سن پیتر در محراب هستند. بازدید از این جاذبه تاریخی تماشایی را به گردشگران تور ایتالیا و شهر واتیکان توصیه می کنیم.