جان لورنتسو برنینی | مشاهیر | باروک | ایتالیا

«جان لورنتسو برنینی» (Gian Lorenzo Bernini) بر دنیای هنر رومی در قرن هفدهم چیره بود. او تحت حمایت کاردینال ها و پاپ های رم به شکوفایی رسید، درحالیکه سنت های هنر معاصر دوره خود را به چالش می کشید. پروژه های مجسمه سازی و معماری او تعبیر اشخاص، استفاده فرم ها و ترکیب رسانه های نوآورانه ای را آشکار می کنند. او نقشی کلیدی در برقراری واژگان چشمگیر و سلیس سبک باروک داشت.

 

مجسمه ها

جان لورنتسو ابتدا در کارگاه رومی پدرش «پیترو» (Pietro) آموزش دید و در ساخت مجسمه هایی مثل جفت مجسمه «بهار در ظاهر فلورا» (Spring in the Guise of Flora) و «پاییز در ظاهر پریاپوس» (Autumn in the Guise of Priapus) کمک کرد. مجسمه «باکانال: فائونی مورد آزار کودکان» (Bacchanal: A Faun Teased by Children) که از آثار کلاسیک الهام گرفته، یکی از اولین آثار اوست. نقطه شروع این مجسمه، نقش مایه تکلیف گرای اشکال درهم تنیده است.

مجموعه ای از مجسمه های مرمر بزرگتر از اندازه واقعی که کاردینال «Scipione Borghese» برای ویلایش در رم سفارش داده بود، سبک جدید برنینی را به دیگران معرفی و او را به برترین مجسمه ساز ایتالیا تبدیل کرد. یکی از آثار او، «آپولو و دفنی» (Apollo and Daphne)، تم باروک معمول دگردیسی را به تصویر می کشد. تغییرات ظریف در بافت مرمر این مجسمه، خیال تبدیل بدن نرم انسان به برگ ها و پوست یک درخت را منتقل می کند. مجسمه «داوود» (David) او، این قهرمان انجیل را در نقطه اوج کارهایش نشان می دهد. برنینی علاقه میکل آنژ به بدن انسان را بسط داد و پیچش را برای ایجاد شکل پویایی که به فضای بیننده تعمیم پیدا می کند، اضافه کرد.

یکی از شاهکارهای برنینی، «خلسه ترزای قدیس» (The Ecstasy of Saint Teresa)، شکلی اساطیری را نشان می دهد که الهامی معجزه آسا به صورت فیزیکی بر آن چیره شده. این مجسمه نقش تابلویی را ایفا می کند که در آن سردیس های اعضای خانواده «کورنارو» (Cornaro) ظاهرا شاهدانش هستند. این اثر تجربه طراحی صحنه برنینی را نشان می دهد. درهم آمیزی معماری، نقاشی و مجسمه سازی با ترکیب مرمرهای رنگین در این اثر تشدید شده است.

وقتی پادشاه «لوئی چهاردهم»، برنینی را به فرانسه فراخواست تا روی کاخ لوور کار کند، او رم را برای مدت کوتاهی در سال 1665 ترک کرد. با اینکه نقشه های معماری اش رد شدند، او سردیس پرتره ای از لوئی چهاردهم را به پایان رساند که جلوه مجللی از این پادشاه در پوششی پف دار است.

 

کلیسای سن پیتر

برنینی تحت فرمان «پاپ اوربان هشتم» اولین سفارش خود را برای «کلیسای سن پیتر» (St. Peter's Basilica) گرفت؛ کلیسایی که سفارش های بیشتری را در ادامه برای او داشت. این سفارش عظیم مرمر، برنزی و زراندود، «آسمانه تخت سن پیتر» (Saint Peter’s Baldacchino)، در بالای محراب پاپ قرار دارد. برنینی کمی بعد از آن شروع به ساخت یادمانی برای اوربان هشتم کرد؛ اثری که تعریف کننده شمایل نگاری یادمان های تدفینی پاپ های بعدی بود. «صندلی سن پیتر» (Cathedra Petri) که در محراب کلیسا قرار دارد تا تخت کهنی که باور می شد متعلق به سن پیتر باشد را محصور کند، از آثار بعدی برنینی بود. اشعه های زراندود پراکنده، نور طبیعی این اثر را تشدید کرده اند تا وضعیتی الهی ایجاد شود. این اثر مقدس که با ستون های آسمانه تخت قاب گرفته شده، توجه بیننده را فورا به خود جذب می کند. آخرین اثر برنینی برای کلیسای سن پیتر تحت فرمان «پاپ الکساندر هفتم» شروع شد که طراحی میدان غول آسای منتهی به کلیسا بود. خود برنینی این فضای بیضی شکل که دو سایه گذر مستقل محدوده اش را مشخص کرده اند را به کلیسای مادری تشبیه کرد که دست هایش را برای در آغوش کشیدن مردم با ایمان دراز می کند.

 

پروژه های معماری و فواره های دیگر

برنینی استعداد معماری اش را در «کلیسای Sant'Andrea al Quirinale» بیشتر نشان داد که در آن تعامل سطوح معقر و محدب در فضای داخلی، چشم بیننده را پیرامون نقشه متمرکز هدایت می کند.

در سال های 1642 تا 1643، برنینی روی طراحی فواره ای برای «میدان باربرینی» (Piazza Barberini) کار کرد. «آبشار تریتون ها» (Fountain of the Tritons) که حاصل از این طراحی بود، با نقش مایه های ارگانیک و طبیعی خود میدان باربرینی را گرامی داشت و نمونه برجسته استفاده پیشرفته رومی ها از آباره ها بود. پیش طرحی از این فواره، خدای دریا را نشان می دهد که بالای چهار دلفین درهم تنیده نشسته، صدفی حلزونی را تا لب هایش بالا آورده و آبشاری را ایجاد می کند. «آبشار چهار رودخانه» (Fountain of the Four Rivers) که بعدا توسط برنینی ساخته شد، دانش او از اصول مهندسی را نشان می دهد. در این اختراع شاعرانه پیچیده، این چهار رودخانه جانبخشی شده در اطراف یک حوضه آب قرار گرفته اند. در این اثر، یک ساختار صخره ای از یک ابلیسک یادمانی پشتیبانی و خیال یک برج معلق جادویی را ایجاد می کند.

 

روش کار و شخصیت

یک مجسمه برنز از «آنیزه مقدس» که از روی یکی از مدل های برنینی ساخته شده بود، خودجوش بودن پیش طرح های تراکوتاهای او را نشان می دهد. حالت ایستادن رو به پهلوی این مجسمه مثل اشکالی است که سایه گذرهای میدان سن پیتر را تاجگذاری می کنند. برنینی بعنوان مجسمه سازی که خیلی ها به دنبالش بودند، اتکای خود به دستیارانش برای تکمیل مجسمه های مبتنی بر طراحی هایش را افزایش داد. او که یک نقاش هم بود، چندین خودنگاره را در دهه های 1620 و 1630 خلق کرد که تداعی گر سبک تیره و تار «دیگو ولاسکس» (Diego Velázquez) بودند.

شخصیت خوش برخورد برنینی در تضاد با رقیبش «فرانچسکو بورومینی»، به او اجازه داد تا رابطه خوب با حامیانش را حفظ کند. او که بسیار معتقد و با ایمان بود، هر روز در آیین عشای ربانی شرکت و تمرین های مذهبی معاصر را تمرین می کرد. کاریکاتورهای مختصر او از شخصیت های برجسته، از جمله «پاپ اینوسنت دهم»، جنبه ظریف تر شخصیت و شوخ طبعی او را نشان می دهند. گردشگران تور ایتالیا می توانند اکثر قریب به اتفاق آثار برنینی را در این کشور ببینند.