نخستین کنفرانس بین المللی مطالعات چین برگزار گردید
نخستین کنفرانس بین المللی مطالعات چین در دو روز 18 و 19 خرداد 1398 در تالار حنانة دانشکده مطالعات دنیا، دانشگاه تهران برگزار گردید.
این کنفرانس با حمایت دانشکده مطالعات جهان، انجمن ایرانی مطالعات جهان، مؤسسة کنفسیوس دانشگاه تهران و نمایندگی کنفسیوس در تهران برگزار گردید. دکتر ناهید پوررستمی، معاون پژوهشی، آموزشی و تحصیلات تکمیلی دانشکده، و توحید اسدی، دانشجوی دکتری مطالعات آمریکای شمالی دانشکده، بخش اجرایی همایش را بر عهده داشتند.
در مراسم افتتاحیة این کنفرانس در صبح روز شنبه 18 خرداد 1398، دکتر سعیدرضا عاملی، رئیس دانشکدة مطالعات جهان، دکتر بهزاد شاهنده، دبیر علمی کنفرانس، دکتر ژیاگو ریشتر، استاد دانشگاه وین، دکتر محمد نقی زاده، استاد بین الملل دانشکدة مطالعات جهان، و دکتر ارسلان قربانی شیخ نشین، استاد دانشگاه خوارزمی، سخنرانی کردند.
دکتر سعیدرضا عاملی، سخنران نخست مراسم افتتاحیة کنفرانس بین المللی مطالعات چین، ضمن خوش آمدگویی به مهمانان داخلی و خارجی، خبر از کوشش جدی دانشکده برای راه اندازی رشتة مطالعات چین در دانشکدة مطالعات جهان داد. دکتر عاملی یکی از مسائل امروز جهان را در این دانست که کشورها شناخت درستی از یکدیگر ندارند و این عدم شناخت سبب پندارهای غلط از طرف مقابل می شود. لذا، هدف از تأسیس دانشکدة مطالعات جهان را یاری به شناخت بهتر سایر کشورها و برطرف پندارهای غلط بیان کرد.
دکتر عاملی یکی از مسائل امروز جهان را در این دانست که کشورها شناخت درستی از یکدیگر ندارند و این عدم شناخت سبب پندارهای غلط از طرف مقابل می شود. لذا، هدف از تأسیس دانشکدة مطالعات جهان را یاری به شناخت بهتر سایر کشورها و برطرف پندارهای غلط بیان کرد.
رئیس دانشکدة مطالعات جهان از توانایی های بالقوة چین و اهمیت مطالعات چین سخن گفت. چین دومین قدرت مالی در جهانست و بازار مبادلات چین را باید بازار نخست در جهان دانست. همچنین، اهمیت چین را در پهنه (صرف نظر از دریا، نخستین کشور به لحاظ دامنة گستردة خشکی و چهارمین کشور به لحاظ خشکی و دریاها پس از آمریکا، روسیه و کاناداست) و زبان آن (با 1 میلیارد و 700 میلیون گویشور چینی زبان، پرجمعیت ترین زبان جهان) یاد کرد. چین، به خصوص پس از 1979 تولدی تازه یافت و درهای خود را رو به جهان گشود و سیاست های جدیدی اخذ کرد و از تکرار تجربة دوران مائو اجتناب ورزید؛ دورانی که به کشتار 5/1 میلیون چینی بر پایة تسویه های ایدئولوژیکی انجامید. چین جدید گسترش طبقة متوسط را دنبال کرد، به طوری که این جمعیت به 300 میلیون نفر رسید و 400 میلیون نفر از خط فقر جداشدند که دستاورد مهمی است. چین امروز، یکی از بزرگ ترین کشورهای جهان به لحاظ حضور میلیاردهاست که نشان از چالش جدی برای فاصلة دهک های مالی تلقی می شود؛ البته، ظرفیتی برای توسعة مالی کشور نیز به حساب می آید.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی مهم ترین جنبة اهمیت چین را به لحاظ اندیشة انسان ها و سرمایة انسانی آن دانست که سخت کاری و پرکاری در آن بخشی از فرهنگ و غنی ترین سرمایة جهانی است، به طوری که چنانچه هر کشوری منابع کافی از آن دارا باشد، صاحب همه چیز است و چنانچه فاقد آن باشد، گویی صاحب هیچ چیز نیست.
مهم ترین جنبة اهمیت چین را به لحاظ اندیشة انسان ها و سرمایة انسانی آن دانست که سخت کاری و پرکاری در آن بخشی از فرهنگ و غنی ترین سرمایة جهانی است.
جنبة مهم دیگر در نگاه به چین، رویکرد آن به جهانی شدن است و اضافه نمود: در سخن از جهانی شدن، شاید نخستین کشوری که به ذهن ما خطور کند آمریکا باشد. ولی این واقعیت ندارد. جهانی شدن محصول انتقال از محدودبودن به یک موضع، به مواضع جهانی و با نگاه ارتباطی جهانی شدن در دورة جدید محصول ظهور صنعت هم زمان ارتباطات است که موجب فرامحلی شدن همة پدیده ها شده است. لذا، جهانی سازی خاص آمریکا نیست و سایر کشورها نیز می توانند جهانی باشند، از جمله چین جهانی، ایران جهانی، ژاپن جهانی و هند جهانی. بنابراین، جهانی شدن های دیگری نیز وجود دارند و خاص آمریکا نیست.
جهانی سازی خاص آمریکا نیست و سایر کشورها نیز می توانند جهانی باشند.
چین امروز در پهنة جغرافیا پهن شده و از آفریقا تا آسیا و جادة ابریشم گسترش یافته است. سرمایه گذاری 200 میلیارد دلاری برای استقرار و بازسازی و توسعة جادة ابریشم در نظر گرفته شده است. این توسعه اهمیت بسیاری دارد؛ در عین حال، منطق مدیریتی جدیدی در جهان می طلبد.
به باور این استاد علوم ارتباطات، ملت های جهان امروز دیگر ملت های قبل نیستند، هوشیارتر شده اند و جامعة هنجاری، مخاطبی و توده وار گذشته تغییر نموده است و در حال تبدیل شدن به جهانی است که فرد تبدیل به کاربر و کنشگر فعال است و فرد در آن قدرت مند شده است. این امر همة کشورها را با چالش جدیدی روبرو نموده است. قدرت مندشدن فرد و توانایی و آگاهی فرد سبب اقدامات تأثیرگذار فرد در منطقه می شود، لذا ادامة سیاست های پیشین، کشورها را دچار مشکل خواهد نمود و باید به دنبال مدل جدیدی از جهان شدن بود.
جهان امروز دیگر ملت های قبل نیستند، هوشیارتر شده اند و جامعة هنجاری، مخاطبی و توده وار گذشته تغییر نموده است و در حال تبدیل شدن به جهانی است که فرد تبدیل به کاربر و کنشگر فعال است و فرد در آن قدرت مند شده است.
به باور این استاد علوم اجتماعی، در سخن از جهانی شدن باید به این مهم توجه داشت که آیا جهانی شدن را با نگاه به گذشته دنبال می کنیم یا با رویکردی جدید بدان می نگریم. در نگاه گذشته، جهانی سازی محصول قدرت های بزرگ و تحت سیطرة سلطه گران و دیگری سازی جهان بود که پاسخ آن فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و افول سیاسی آمریکا در جهان بوده است. امروز، رئیس جمهور آمریکا به هر نقطه از جهان، حتی اروپا که می رود با اعتراضات عمومی گسترده روبرو می شود. همچنین اضافه نمود: قاعده ای در مناسبات اجتماعی بیانگر آن است که به هر میزان که قدرت ها قدرت مندتر می شوند، به همان میزان نیز آسیب پذیر می شوند، به خصوص در جوامع جدید قدرت های بزرگ در معرض آسیب های بزرگ تری قرار دارند.
در نگاه گذشته، جهانی سازی محصول قدرت های بزرگ و تحت سیطرة سلطه گران و دیگری سازی جهان بود که پاسخ آن فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و افول سیاسی آمریکا در جهان بوده است.
به باور وی به رسمیت شناختن (recognition) بنیان ارتباط با دیگری است، حتی در سطح خانواده، ارتباطات ملی، منطقه ای و جهانی. وی نشانة اقتدار سالم در جوامع را به رسمیت شناختن اقلیت های قومی و دینی دانست و اضافه نمود: در رویکرد جدید باید به دنبال الگویی باشیم که فضا، مکان و صدای مناسب را برای همگان فراهم کنیم، آن هم نه برای همة کشورهای جهان، بلکه برای تک تک افراد جهان. به همین دلیل صندلی مسلمانان چین بسیار اهمیت دارد. باید توجه داشت که مسلمانان سابقة دیرینه ای در چین دارند و منطقة مسلمان نشین چین، منطقة ثروت مندی به لحاظ منابع نفتی است (نزدیک به 80 درصد کل منابع نفتی چین). نوع تعامل دولت چین با مسلمانان معیار خوبی برای توانایی مدیریت چندفرهنگی در چین جدید است.
در رویکرد جدید باید به دنبال الگویی باشیم که فضا، مکان و صدای مناسب را برای همگان فراهم کنیم، آن هم نه برای همة کشورهای جهان، بلکه برای تک تک افراد جهان.
دکتر عاملی، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، این نوع جهانی شدن را حلقة مفقود جهانی شدن دانست و اضافه نمود: باید چین و سایر کشورها و ملت هایی که به دنبال جهانی شدن اند، تواضع در رفتار با دیگران و پرهیز از سلطه گری را پایة کار قرار دهند و الا بازخوردهای جهان جدید بسیار هوشمندتر و شدیدتر نسبت به نظام های سلطه گر خواهد بود. اگر تنها صحبت از سلطه کنیم، ارزشی به ارزش های انسانی نیفزوده ایم. بنابراین، باید به دنبال الگوی جدیدی از جهانی شدن باشیم که بر پایة همکاری و احترام متقابل میان کشورهای جهان راسخ باشد.
اگر تنها صحبت از سلطه کنیم، ارزشی به ارزش های انسانی نیفزوده ایم.
دکتر عاملی رابطة میان ایران و چین را رابطه ای کهن دانست که به 115 سال پیش از میلاد مسیح بازمی شود که نخستین سفیر چین در دوران اشکانیان برای تجارت رمه ها و گله های اسب و بعدها ابریشم به ایران گسیل شد و جادة ابریشم شکل گرفت. در دوران پهلوی این رابطه تابع رابطة ایران و آمریکا بود و از 1949 تا 1971 با قطع رابطه ایران و چین روبرو بودیم و در این دوره با تایوان تبادل سفیر داشتیم. دکتر عاملی قوی ترین دورة روابط ایران و چین را در دوران جمهوری اسلامی دانست که حجم صادرات و واردات با ظرفیت صد میلیارد دلاری طراحی شده است و تا سقف 30 میلیارد دلار به فعلیت درآمده است. مهم این است که چین در تراز تجاری ایران بین 20 تا 25 درصد واردات و صادرات را به خود اختصاص داده است.
دکتر عاملی در جمع بندی سخنرانی خود اضافه نمود: روابط خوب ایران و چین و رویکرد مشترک در روابط بین المللی (هم ایران مخالف نظام سلطه در منطقه است و هم چین) شکل دهندة روابط سیاسی مناسب تری است. دکتر عاملی ابراز امیدواری کرد همراه با این کنفرانس بتوان با همکاری متفکران چینی و دولت چین اتاق فکر چین شناسی و رشتة مطالعات چین در این دانشکده دایر کرد. وی احتیاج آینده را روابط دوتایی و چندتایی و همکاری های چندکشوری و منطقه ای دانست که با ایجاد ظرفیت هایی مثل رشته های چین هندشناسی، چین ژاپن شناسی دست یافتنی خواهد بود.
احتیاج آینده را روابط دوتایی و چندتایی و همکاری های چندکشوری و منطقه ای است که با ایجاد ظرفیت هایی مثل رشته های چین هندشناسی، چین ژاپن شناسی دست یافتنی خواهد بود.