گهواره بشریت | گونه انسان | آفریقای جنوبی | قسمت دوم

در قسمت قبلی سلسله مطالب گهواره بشریت به پیدایش جهان از زمان انفجار بزرگ تا زمان شکل گیری حیات روی زمین پرداختیم. در این مقاله، تمرکر را روی گونه انسان گذاشته و تکامل این موجود را از میلیون ها سال پیش بررسی می کنیم که بسیاری از نشانه های آن در آفریقای جنوبی قابل مشاهده هستند.

فامیلی

«فامیلی» (family) یک سطح از دسته بندی های زیستی است که گونه های مشابه جنسی را شامل می شود. خانواده «نخستینیان» (Hominidae) شامل انسان و حیوانات شبیه به انسان است که شامل گوریل ها، شامپانزه ها، اورانگوتان ها و انسان ها می شود. در یک خانواده، شباهت های ژنتیکی و اندامی و همچنین اشتراکات ژنتیکی مورد مطالعه قرار می گیرد.

 

جنس

در زبان زیست‌شناسی، «جنس» (genus) به یک گروه از گونه‌های مشابه با ویژگی های مشترک اشاره دارد که به آن سرده نیز می گویند. به عبارت دقیق‌تر، جنس یک واحد طبقه‌بندی زیستی است که حاوی گونه‌هایی می باشد که شبیه به هم هستند؛ مثل گربه سانان نظیر شیر، ببر، پلنگ، یوزپلنگ و گربه یا در سگ سانان نظیر روباه، شغال، سگ و گرگ.

تفاوت‌های بسیار زیادی در آسیب‌شناسی، استفاده از ابزار، ساختار جمجمه و سایر ویژگی‌های فیزیکی و شناختی بین انسان ها و شامپانزه‌ها به وجود آمد. بررسی ژنتیک نیز نشان داده که در حدود 6 میلیون سال پیش، جدایی این دو گروه رخ داده است. در این مدت زمان، تحولاتی در DNA به وجود آمد که موجب تفاوت‌های مهمی بین انسان و شامپانزه‌ها شد. این تفاوت‌ها در سطح ژنتیک، ساختار استخوانی و رفتارهای اجتماعی نشان‌دهنده جدایی این دو گروه در دوره‌های بعدی تکامل می‌شوند.

 

تعریف گونه

«گونه» (species) به گروهی از جانداران گفته می شود که شبیه به هم هستند، می توانند با هم تولید مثل کنند و موجودات زایا با قابلیت تولید مثل تولید کنند. به عبارت دیگر می توان گفت که حیوانات زیادی در یک سرده یا جنس قرار می گیرند ولی متعلق به گونه های مختلف هستند چون توانایی جفت گیری ندارند و یا نسل نازایی تولید می کنند. درست مانند اسب و خر که هر دو متعلق به یک سرده ولی از یک گونه نیستند چون نمی توانند علیرغم جفت گیری، کره های زایا به دنیا بیاورند. همانطور که می دانید، از تولید مثل خر و اسب، قاطر به وجود می آید که عقیم است و توانایی تولید مثل ندارد.

نخستینیان در اصل گروهی از حیوانات هستند که در یک خانواده بوده و در چهار جنس شامپانزه ها، گوریل ها، انسان ها و اورانگوتان ها طبقه بندی می شوند. انسان ها از خانواده نخستینیان و از سرده «هومو» (Homo) می باشند. «Homo sapiens» (انسان های خردمند) از دو کلمه تشکیل شده است؛ Homo به معنی سرده انسان است و sapiens به گونه آن اشاره دارد که خردمند است.

 

قسمت دوم سلسله مقالات گهواره بشریت به پایان رسید. بخش های دیگر این مطلب را در قسمت های اول و سوم مطالعه فرمایید.