گهواره بشریت | تاریخچه پیدایش جهان | آفریقای جنوبی | قسمت اول

گهواره بشریت

در کشور آفریقای جنوبی در کل هشت سایت یونسکو وجود دارد که یکی از آن ها «گهواره بشریت» (Cradle of Humankind) است. این سایت در سال 1999 وارد لیست یونسکو شده است. منطقه گهواره بشریت آفریقای جنوبی حدود 50 کیلومتر از ژوهانسبورگ فاصله دارد. مساحت آن حدود 470 کیلومتر مربع در استان های گاتنگ و شمال غرب است. بیش از دوازده سایت فسیلی اصلی در این منطقه وجود دارد که از میان آن ها Sterkfontein، در نزدیکی Krugersdorp، شناخته شده ترین سایت است. سایر مکان های فسیلی در گهواره بشریت عبارتند از Swartkrans ،Kromdraai ،Drimolen ،Bolt’s Farm و Gondolin. دانشمندان هنوز در حال حفاری بسیاری از سایت ها هستند.

Sterkfontein یکی از غنی ترین منابع اطلاعاتی در مورد تکامل انسان است. معدنچیانی که در دهه چهل میلادی در حال استخراج آهک بودند، به این فسیل ها برخوردند و آن ها را زیر نظر رابرت بروم، دیرینه شناس پروتوریایی، جمع آوری نمودند. در نهایت، بقایای موجودات اولیه شبیه به انسان که اکنون Australopithecus africanus نامیده می شود، شناسایی شد. Australopithecus africanus یکی از چندین انسان منقرض شده است.

 

چرا آفریقای جنوبی را مهد بشریت می نامند؟

آفریقای جنوبی به عنوان گهواره بشر شناخته می شود زیرا جایی بود که اولین اجداد بزرگ انسان مدرن (هومو ساپین ها) در آن تکامل یافتند و شکوفا شدند. این انسان های اولیه آفریقا را ترک کردند و در سراسر جهان پخش شدند و ردپایی از DNA خود را با DNA همه افرادی که با آنها برخورد کردند، تلفیق کرده و در آن ها بجا گذاشتند.
اما قبل از اینکه به گهواره بشریت برسیم، لازم است تا به عقب برگردیم و تاریخچه شکل گیری گیتی و پیدایش حیات در دوره های زمین شناسی مختلف را بررسی کنیم. پر واضح است که چنین فرایندی باید از «انفجار بزرگ» (Big Bang) آغاز شود.

 

تاریخ بسیار مختصری از شکل گیری کیهان و حیات روی آن

در حدود 13.5 میلیارد سال پیش بر اثر انفجار بزرگ فضا، زمان، ماده و انرژی به وجود آمد. دنیا یا همان فضا-مکان شروع به انبصاط کرد و آن هنوز هم در حال گسترش است. کره زمین در حدود 4.5 میلیارد سال پیش به وجود آمده است. این کره در ابتدا بصورت یک گوی آتشین همچنان خالی از حیات بود. درحدود 3.8 میلیارد سال پیش حیات روی زمین بصورت ابتدایی ترین شکل ممکن شکل گرفت و بر اثر فرگشت به شکل پیچیده تر تکامل پیدا کرد.

 

دوره‌های زمین‌شناسی بر اساس شکل گیری حیات روی زمین به عنوان "دوره‌های زمین‌شناسی بیولوژیک" نیز شناخته می‌شوند. این دوره‌ها به مطالعه تاثیر حیات بر زمین و تاثیرات زمین بر حیات می‌پردازند. چند دوره مهم در این زمینه عبارتند از:

1. دوره زمین شناسی پالئوزوئیک (Paleozoic)

این دوره به مطالعه سنگ ها و رخدادهای زمین در بازه زمانی حدود 541 تا 252 میلیون سال پیش می پردارد. در این دوره، انواع مختلف حیوانات و گیاهان برای اولین بار در زمین ظاهر شدند و فرآیندهای اکوسیستمیک را تجربه کردند.

 

2. دوره زمین شناسی مزوزوئیک (Mesozoic)

این دوره شامل بازه زمانی حدود 252 تا 66 میلیون سال پیش است. در این دوره، دایناسورها به اوج رسیدند و تکوین گونه‌های جدید حیات دریایی و ارتباطات بیولوژیکی بین انواع مختلف موجودات در سطح زمین تقویت شد.

 

3. دوره زمین شناسی سنوزوئیک (Cenozoic)

این دوره در بازه زمانی حدود 66 میلیون سال پیش تا حال حاضر قرار دارد. در این دوره، زمین شاهد گسترش گونه‌ها و ظهور انسان به عنوان یکی از اعضای اصلی اکوسیستم شد. تغییرات در اقلیم و تحولات جدید در حیات گیاهی و جانوری نیز در این دوره رخ داده اند. انسان در دوره‌ی زمین‌شناسی سنوزوئیک به وجود آمده است. دوره سنوزوئیک در بازه‌ی زمانی حدود 66 میلیون سال پیش تا حال حاضر قرار دارد. انسان‌ها، به عنوان یکی از گونه‌های حیاتی که قدرت ذهنی و توانایی‌های فرهنگی بالایی دارند، در طول این دوره به وجود آمده و تکامل یافته اند. جدایی انسان و شامپانزه (جدایی انسان از سایر اعضای خانوادۀ هومینیدها یا نخستینیان شامل انسان ها، شامپانزه‌ها، گوریل‌ها و اورانگوتان‌ها) در زنجیره تکاملی بعنوان یکی از مهمترین و حیاتی ترین حوادث تکاملی قلمداد می‌شود. این جدایی در اواخر دوره «میوسن» (Miocene)، در حدود 6 میلیون سال پیش رخ داده است. پس از جدایی، خطوط تکاملی انسان‌ها (جنس هومو) و شامپانزه‌ها (جنس پان) از هم جدا شدند.

 

قسمت اول سلسله مقالات گهواره بشریت به پایان رسید. بخش دیگر این مطلب را در قسمت دوم مطالعه فرمایید. تحقیق و گردآوری این مقالات توسط آقای مهدی جهانبخش انجام شده است.